అజరామర సూక్తి अजरामर सूक्ति Eternal Quote -- 1

1
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote


चिन्तायाश्च चितायाश्च बिन्दुमात्रं विशेषता
सजीवं दहते चिंता निर्जीवं दहते चिता- समयोचितपद्यमालिका
చింతాయాశ్చ చితాయాశ్చ బిందుమాత్రం విశేషతా
సజీవం దహతే చింతా నిర్జీవం దహతె చితా
- సమయొచితపద్యమాలికా

చింత,చిత అన్న ఈ రెండు పదాలలో కేవలము చి ప్రక్కన గల o మాత్రమేతేడా (దేవనాగరి లిపిలోకూడా బిందువు ఒక్కటే తేడా) ఈ చింత అనేది మనిషిని బ్రతియుండగానే కాల్చి వేస్తుంది , 'చిత' కాల్చేది చచ్చినవాని మాత్రమే.కావున వ్యక్తి ఎప్పుడూ చింతను దూరముంచి తగిన పరిష్కారము కొరకు మాత్రమే ఆలోచింపవలెను.


चिन्तायाश्च चितायाश्च बिन्दुमात्रं विशेषता
सजीवं दहते चिंता निर्जीवं दहते चिता- समयोचितपद्यमालिका

चिंता और चिता में सिर्फ अनुस्वार का ही फ़र्क है| लेकिन चिंता इन्सान को ज़िंदा जला देता है, चिता तो मरे आदमी को ही जलाता है | इस का अर्थ ये है की कभी भी  मुश्किलों के बारेमे सोच्नेके बदले आदमी उस के परिष्कार के बारे में सोचना चाहिए|

chintaayaashcha chitaayaashcha bindumaatraM visheShataa
sajeevaM dahate chintaa nirjeevaM dahate chitaa
- samayochitapadyamaalikaa

When written on paper (in Sanskrit), the words chitaa and chintaa differ just by a bindu (dot). But the jobs they do are entirely different. While chitaa (pyre) burns a person after death, chintaa (anxiety) burns a person alive.This clearly says that anxiety is more harmful than even the burning pyre. More over it will not allow the human being to think for a solution. Therefore one should allow the problem into the mind but give room for thinking of a solution.
***************************************************************************
 2

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

घटं भिद्यात् पटं छिन्द्यात् कुर्यात् रासभरोहणम् ।
येन केनाप्युपायेन प्रसिद्धः पुरुषो भवेत् ॥
- समयोचितपद्यमालिका 

ఘటం భిద్యాత్ పటం ఛింద్యాత్ కుర్యాత్ రాసభరోహణం |

ఏన కేనాప్యుపాయేన ప్రసిద్ధః పురుషో భవేత్ ||

                                                                           - సమయొచితపద్యమాలికా

కడవ పగులగొట్టినా కట్టుగుడ్డ చించినా 

కాని పనులు చేసినా గాడిదపై నెక్కినా

నవ్విపోయినా గూడా నాకేమిటి సిగ్గు

మానమెటుల పోయినా మాంగల్యం ఉన్నచాలు

ఈ సూక్తి 'మానము పోయినా ఫరవాలేదు మంగళ సూత్రము ఉంటే చాలు' అని అనుకొనే నేతలకు అంకితం

घटं भिद्यात् पटं छिन्द्यात् कुर्यात् रासभरोहणम् ।
येन केनाप्युपायेन प्रसिद्धः पुरुषो भवेत् ॥

- समयोचितपद्यमालिका 

कवी आजकल के नेताओं का मजाक उडारहा है| उनकी बुद्धी ऐसा सोचती है की' ' चाहे मान कितना भी जय पर गद्दी धन दौलत कहीं न जाय'

तोड़दो घडा को फाड़दो कपडे को 

पाँव पडो  गधा चढो

शरम को घसीटकर समुन्दर में फ़ेंकदो

प्रसिद्द तू होजावे सभी सिद्ध होजावें

GhaTaM bhidyaat paTaM Chindyaat kuryaat raasabharohaNam |
yena kenaapyupaayena prasiddhaH puruSho bhavet ||
- samayochitapadyamaalikaa 

The author is telling sarcastically that to gain name don’t hesitate to do even dirty things. Is it not the same as the so called leaders are doing today?

Crack a pot or rip a cloth

Ride a donkey rid the shame

Think of them as all in the game

What you need is name and fame

*******************************************

అజరామర సూక్తి

अजरामर सूक्ति

Eternal   Quote

देहे पातिनि का रक्षा यशो रक्ष्यमपातवत्l

नरः पातितकायोऽपि यशःकायेन जीवतिll - सुभाषितरत्नभाण्डागार

దేహే పాతిని కా రక్షా యశో రక్ష్యమపాతవత్l

నరః పాతితకాయోపి యశః కాయేన జీవతిll - సుభాషితరత్నభాండాగారము

మట్టి కరిచే కట్టెయైన ఈ శరీరానికి ఎన్నియో హంగులు రంగులు తీర్చిదిద్దుతున్నాము కానీ ఈ శరీరము శాశ్వతమా అన్న చింత రవ్వంతైనా మనసులోనికి రావడము లేదు. భాగవతము లోని వామనావతార ఘట్టములో బలి చక్రవర్తి చెప్పే ఈ పద్యము చూడండి :కారే రాజులు,రాజ్యముల్ గలుగవే, గర్వోన్నతిన్ జెందరే

వారేరీ సిరి మూట కట్టుకొని పోవంజాలరే, భూమి పై

పేరైనంగలదే, శిబి ప్రముఖులున్ ప్రీతిన్ యశః కాములై

ఈరే కోర్కెలు, వారలున్ గలుగరే యిక్కాలమున్ భార్గవా

ఎంతటి గొప్ప మాతో చూడండి. పై మెరుగులు ,మై మెరుగులు పెరిగి వేలకు వేలు శరీరానికి ఖర్చు చేయుట అనవసరమని గ్రహించి , ఆ నిష్ప్రయోజన కార్యములకు సొమ్ము వమ్ము సేయక అందులో కొంతైనా ఖర్చు పెట్టి, మనపేరు కలకాలము కాకున్నా, మన నిర్గమనమువరకు తదనంతరము కొంతకాలమైనా నిలిచే పనులు చేస్తే మన ప్రతిష్ఠ శోభిల్లదా !

देहे पातिनि का रक्षा यशो रक्ष्यमपातवत्

नरः पातितकायोऽपि यशःकायेन जीवति- सुभाषितरत्नभाण्डागार

जी कहता है काया तेरा लेकिन  काया का गुमान क्या ? एक न एक दिन वह मिट्टी में मिलजाना ही चाहिए |उसीलिये जो पैसा उस काया केलिए खर्च कर रहे हो , उस में से थोड़ा थो भी निकालके समाज के हित के लिए खर्च करो | शरीर का निधन होनेसे भी नाम बच के ही रहता इस भूमी पर | शव होजायेगा शरीर उसी लिए यश को वश में रखो , तुम्हारे जाने पर भी वह तुम्हारी देखबाल करेगी |

Dehe paatini kaa rakShaa yasho rakShyamapaatavat

Norah paatitakaayo.pi yashaHkaayena jIvati

- subhaaShitaratnabhaaNDaagaara

Why protect the body that is bound to fall off, protect the honor without falling. Even when the body is thrown, the being lives through his honor.

What is the point in protecting the physical body that is bound to be discarded at some point or the other. Whether alive or have passed on, the seeds of the deeds one has sown live on. His valor and honor never die. Not only his glory lives on, his deeds live on too. For, his life would have been an inspiration for many a beings, for generations to come! That way, the society at large benefits from not only his deeds directly, but from the deeds of those that are inspired by him. As such, he becomes immortal through his deeds of honor!

 4
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

उपकर्तुं यथा स्वल्पः समर्थो न तथा महान् ।
प्रायः कूपस्तृषां हन्ति न कदापि तु वारिधिः ॥- सुभाषितरत्नसमुच्चय
ఉపకర్తుం యథాః స్వల్పః సమర్థో న తథా మహాన్ |
ప్రాయః కూపస్త్రుషాం హంతి న కదాపి తు వారిధిః ||
- సుభాషితరత్నసముచ్చయము
ఉపకార గుణము కలిగిన పేద, ధనికుడైన లోభికన్నా, ఎంతయోమిన్న. దాహార్థికి మంచినీటి బావి ముఖ్యము గానీ మహాసముద్రమునేమిచేసుకోగలడు.ఇదే అర్థము గల పద్యమును మనము గువ్వల చెన్న శతకములో గూడా చూడవచ్చు.
కలిమి గల లోభికన్నను
విలసితముగ పేద మేలు వితరణియైనన్
చలి చలమ మేలుకాదా 
కులనిది అంబోధికన్న గువ్వలచెన్నా
(చలి చలమ అంటే నదీ తీరము లోని నెమ్ము గల ఇసుకను కాస్త త్రవ్వి ఒక వెడల్పయిన గుంత చేస్తే అందులో అమృత తుల్యమైన నీటియూట చూడవచ్చును. ఆ త్రవ్వబడిన గుంత లేక గుంటను 'చలి చలమ' అనిగానీ 'చలమ' అని గానీ అంటారు. ఇటువంటి చెలమను సముద్రమును ఒరుకొని వున్న ఒడ్డున త్రవ్వినా ఉప్పు నీటికి బదులు మంచినీరు పొందగలము.

उपकर्तुं यथा स्वल्पः समर्थो न तथा महान् ।
प्रायः कूपस्तृषां हन्ति न कदापि तु वारिधिः ॥- सुभाषितरत्नसमुच्चय

आदमी जो प्यासा है उसे स्वच्छा पेय जल का स्थायी विकल्प बनता है  कुआँ, पर नमक का कठोर जल वाला सागर किस काम का है | आर्ती को दानी चाहिए लोभी धनी नहीं |

upakartuM yathaa svalpaH samartho na tathaa mahaan |
praayaH kUpastRuShaaM hanti na kadaapi tu vaaridhiH ||
- subhaaShitaratnasamuchchaya

In the way a trifle can be of assistance, the great may not be able to.  Probably a well can quench the thirst, but never the (mighty) ocean.

***************************************************************************
 5

 అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

रोहते सायकैर्विद्धं वनं परशुना हतम्
वाचा दुरुक्तं भीभत्सं न सम्रोहति वाक्क्षतम् 

- महाभारत, उद्योगपर्व

రోహతే సాయకైర్విద్ధం వనం పరశునా హతం

వాచా దురుక్తం భీభత్సం న సం రోహతి వాక్క్షతం

- మహాభారతము, ఉద్యొగపర్వము

అలుగు (బాణపు మొన) చేత కలుగు గాయము కాలాంతరము లో మానుతుంది. గొడ్డలి వ్రేటుకు గురియైన చెట్టు కాలాంతరమున చిగురించుతుంది కానీ మనమున నాటిన మాటలు వెలికి తీయలేము కదా.

తెలుగు మహా భారతములోని ఉద్యోగ పర్వములోని విదుర నీతి లో ఈ భావము ఈ పద్యరూపములో వుంది:

తనువున విరిగిన యలుగుల

ననువుగ బుచ్చంగవచ్చు నతి నిష్ఠురతన్ 

మనమున నాటిన మాటలు 

వినుమెన్ని నుపాయముల వెడలునె యధిపా 

रोहते सायकैर्विद्धं वनं परशुना हतम्
वाचा दुरुक्तं भीभत्सं न सम्रोहति वाक्क्षतम्- महाभारत, उद्योगपर्व

शरीर को अगर तीर लगताहै तो थोड़ा दर्द सह के उसे निकाल सकते हैं | अगर पेड़ को कुल्हाड़ी से मारते हैं तो कुछ दिनोके बाद फिर से वह अपने डालियों के साथ  अपना पूर्व रूप प्राप्त करलेता  है |लेकिन बात जो मनको घायल करती है उस घाव को किसी भी हालत में सुधार नहीं सकते |

Rohate saayakairviddhaM vanaM parashunaa hatam
vaachaa duruktaM bhIbhatsaM na samrohati vaakkShatam
- mahaabhaarata, udyogaparva

The (injury) caused by an arrow might heal; a forest felled with an axe may sprout. (But) the (wound) caused by a spiteful, mean word shall barely ever recover.

Physical injuries are quick to mend. The body has the natural ability to try and fix the wound at the earliest. Even plants, when chopped with an axe, have the strength in their roots to sprout the plant again to its lush green self. But when a spiteful word is spoken, the damage caused is tremendous. Without any physical contact, one can easily hurt someone's heart and kill their spirit. Words have colossal power in them. They could either make or break the listener on many levels. One has to be very cautious at all times and watch his words. For, sped arrows and spoken words can never be taken back. Once out of the mouth, it could be as permanent as, written on stone. It gets etched in the mind of the listener forever.

Udyoga parvam Mahabharatham 
***************************************************************************

 6
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

श्रुत्वा धर्मम्विजानाति श्रुत्वा त्यजति दुर्मतिम्
श्रुत्वा ज्ञानमवाप्नोति श्रुत्वा मोक्षमवाप्नुयात्- चाणक्य नीति
శృత్వా ధర్మంవిజానాతి శృత్వా త్యజతి దుర్మతిం
శృత్వాజ్ఞానమవాప్నోతి శృత్వా మొక్షమవాప్నుయాత్

- చాణక్య నీతి

ధర్మమును ఆశ్రయంచి అర్థము చేసుకొని ఆచరణలో ఉంచినవానికి దుర్వ్యసనములు దరిజేరవు,జ్ఞాన సంపద అభివృద్ధి యగును.తప్పక మోక్షగామి యగును. ధర్మ కామియైన వాడు  మోక్ష గామి యగునని చాణక్యులవారి బోధన.


श्रुत्वा धर्मम्विजानाति श्रुत्वा त्यजति दुर्मतिम्
श्रुत्वा ज्ञानमवाप्नोति श्रुत्वा मोक्षमवाप्नुयात्

- चाणक्य नीति

जो धरम को मानते हैं कोई भी बुरे आदत निकट नहीं आते, ज्ञान का भण्डार बढजाता है और आदमी धरम कामी होने से मोक्ष गामी होजाता है |

shrutvaa dharmamvijaanaati shrutvaa tyajati durmatim
shrutvaa j~naanamavaapnoti shrutvaa mokShamavaapnuyaat


- chaaNakya nIti

By taking heed to dharma, one understands; by hearing dharma, one quits his bad disposition; by comprehending dharma, one attains knowledge (awareness); by listening to dharma, one attain salvation too.
The best way to understand life's essence, is by heeding to dharma. 

***************************************************************************
 7
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

सन्तोषः परमो लाभः सत्सङ्गः परमा गतिः।
विचारः परमं ज्ञानं शमो हि परमं सुखम्॥
సంతొషః పరమో లాభః సత్సఙః పరమా గతిః|
విచారః పరమం జ్ఞానం క్షమోహి పరమం సుఖం||
సంతోషము సంతృప్తి కలిగియుండుటే అన్నింటికీ మించిన లాభము . జ్ఞానులైన పెద్దల సాంగత్యమే మనోవికాసమునకు పరమావధి. ఒక విషయమును గూర్చిన విచార విమర్శలు చేసి తెలుసుకోనుటయే నిజమైన జ్ఞానము. క్షమించుటకు మించిన పరమ సుఖము లేదు.

सन्तोषः परमो लाभः सत्सङ्गः परमा गतिः।
विचारः परमं ज्ञानं शमो हि परमं सुखम्॥

वही खुश रह्सकता है जो संतृप्त होता है | ज्ञानी लोगों के सांगत्य में ही मन विकसित होसकता है |कोई विषय का विचार विमर्श करने से ही ज्ञान प्राप्त होसकता है | क्षमा के सिवा इस संसार में कोई और सुख नहीं है |

santoShaH paramo laabhaH satsa~ngaH paramaa gatiH|
vichaaraH paramaM j~naanaM shamo hi paramaM sukham|| 

Contentment is the highest accrual; company of the wise is the best attainment.  Reflection is the paramount form of knowledge; quietude of the mind is the zenith of happiness. 

*****************************************************************************************
 8

అజరామర సూక్తి  - 140

अजरामर सूक्ति - 140

Eternal Quote-140

शीलं शौर्यमनालस्यं पाण्डित्यं मित्र संग्रहः

अचोरहरणीयानि पञ्चैतान्यक्षयो निधिः

శీలం శౌర్యమనాలస్యం పాండిత్యం మిత్ర సంగ్రహః

అచోరహరణీయాని పఞ్చైతాన్యక్షయొ నిధిః

శీలము, శూరత్వము.పాండిత్యము,పని చేయుటలో అలసత్వము లేకపోవుట, సన్మిత్ర సంపాదన, ఈ ఐదూ దొంగలించ బడలేనివి. शीलं शौर्यमनालस्यं पाण्डित्यं मित्र संग्रहः

अचोरहरणीयानि पञ्चैतान्यक्षयो निधिः

सौशील्यता, शूरता,काम करनेमे कोई आलसता नहीं दिखाना,पांडित्य,और सही मित्रों को इकट्ठा करना, यह पांच निधियों को कोई भी चुरा नहीं सकता |

sheelaM shauryamanaalasyaM paaNDityaM mitra saMgrahaH

achoraharaNIyaani pa~nchaitaanyakShayo nidhiH

Integrity, courage, activity, erudition, collection of friends - these are the five (types of) imperishable treasures, that can't be stolen by thieves.

స్వస్తి.

 

*****************************************************************************************
 9
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote


अयं निजः परो वेति गणना लघुचेतसाम् ।
उदारचरितानां तु वसुधैव कुटुम्बकम् ॥
- हितोपदेश, सन्धि 
అయం నిజః పరో వేతి గణనా లఘుచెతసాం |
ఉదారచరితానాం తు వసుధైవ కుటుంబకం ||
- హితొపదేశము, సంధి 

'ఇది నాది, ఇది నీది అన్న సంకుచితత్వము గుణ హీనుల లక్షణము. మహానీయులేపుడూ ఈ విశ్వా మానవ సముదాయమును తమ కుటుంబముగా పరిగణించుతారు  .

अयं निजः परो वेति गणना लघुचेतसाम् ।
उदारचरितानां तु वसुधैव कुटुम्बकम् ॥
- हितोपदेश, सन्धि 

'ए तेरा ए मेरा ' ऐसे गुण सिर्फ संकुचित मनुष्यों में ही होता है| महान कभी भी सारे जहां को अपना ही मानते हैं |

ayaM nijaH paro veti gaNanaa laghuchetasaam |
udaaracharitaanaaM tu vasudhaiva kuTumbakam ||
- hitopadesha, sandhi  

This is mine or that is his - thus is accounted by the petty-minded.  But for ones with an exalted life, the whole world itself is a family! 

***************************************************************************
10
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

इदमेव हि पाण्डित्यं चातुर्यमिदमेव हि ।
इदमेव सुबुद्धित्वमायादल्पतरो व्ययः ॥
- समयोचितपद्यमालिका 

ఇదమేవ హి పాండిత్యం చాతుర్యమిదమేవ హి |
ఇదమేవ సుబుద్ధిత్వమాయాదల్పతరో వ్యయః ||
- సమయొచితపద్యమాలికా
ఒక వ్యక్తి పాండిత్యము యోగ్యత నైపుణ్యత అంతయు తన స్తోమత తెలుసుకొని ఖర్చుపెట్టుటలో ఇమిడియుంటుంది. ఆస్తి మూరెడు ఆశ బారెడు అనర్థ దాయకము. అందుకే భాగవతములో బలిచక్రవర్తి అంటాడు 'తృప్తిన్ జెందని మనుజుడు సప్తద్వీపములనైన చక్కంబడునే' అని.

इदमेव हि पाण्डित्यं चातुर्यमिदमेव हि ।
इदमेव सुबुद्धित्वमायादल्पतरो व्ययः ॥
- समयोचितपद्यमालिका 
इक व्यक्ति का पांडित्य व नैपुण्य उसी में है जो यह कडुआ सत्य जानता है की आमदनी से अधिक व्यय नहीं करना है | माने आमदनी अठन्नी और खर्चा रूप्या कभी भी नहीं होनी चाइये |

idameva hi paaNDityaM chaaturyamidameva hi |
idameva subuddhitvamaayaadalpataro vyayaH ||
- samayochitapadyamaalikaa 

This alone is erudition, this alone is dexterity, this alone is good intellect - expense less than revenue. Not stretching beyond means is the eternal reality.
***************************************************************************
11
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

प्रामाण्यबुद्धिः स्तोत्रेषु देवताबुद्धिरात्मनि ।
कीटबुद्धिर्मनुष्येषु नूतनायाः श्रियः फलम् ॥ - कलिविडम्बना

ప్రామాణ్యబుద్ధిః స్తోత్రేషు దెవతాబుద్ధిరాత్మని |
కీటబుద్ధిర్మనుష్యేషు నూతనాయాః శ్రియః ఫలం || 
- కలివిడంబన
తనను తాను అవ్యయుడైన ఆ పరమాత్మగా తలపోయుట, పొగడ్తలకు పొంగి పోవుట ,సాటి వారికి సహకరించక పోగా అవహేళన చేయుట మొదలగునవి అతిశయించిన ఐశ్వర్య ఫలములు. ఇవి తీయటి విష ఫలములు. ఇవి తినుచున్నంతవరకు,ఆరోగ్య పరంగా తనకే గాక తన చుట్టూ వుండే సమాజానికి కూడా భయంకర విఘాతమును కలిగించుచున్నాడు.


प्रामाण्यबुद्धिः स्तोत्रेषु देवताबुद्धिरात्मनि ।
कीटबुद्धिर्मनुष्येषु नूतनायाः श्रियः फलम् ॥ - कलिविडम्बना
अपने आप को भगवान् समझना,स्वोत्कर्षा केलिए सदा तरसना,साथी मनुष्योंको बेकदर करना व उनको नीचा दिखाना धन दौलत का फल है | आदमी का श्रद्धा अगर इस फल पर बढगया तो वह पाताल पतन होजाता है |उन गुणों को अगर आदमी  दूर रखता है तो वह उतना निकट भगवान् तक पहुँच सकता है |

praamaaNyabuddhiH stotreShu devataabuddhiraatmani |
kITabuddhirmanuShyeShu nUtanaayaaH shriyaH phalam || 
- kaliviDambanaa 

Authoritativeness in one's own praises; perceiving oneself as divine; discerning other humans as insects - these are the fruit of new found wealth. 
People at large, value material wealth and having lots of it, gives a sense of accomplishment. If that wealth came overnight, what to ask of such a person!  He would be constantly boasting off his possessions.  Swelling up on one's own praises isn't a very pleasant trait.  It is easy for him to think of himself as superior to the rest.  That is followed by gloating about himself and thinking of himself as God!  The counter effect of that, regarding the rest of the human species as 'insignificant insects'!! 
*****************************************************************************************
 12
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote 


अज्ञेभ्यो ग्रन्थिनः श्रेष्ठाः ग्रन्थिभ्यो धारिणो वराः ।
धारिभ्यो ज्ञानिनः श्रेष्ठाः ज्ञानिभ्यो व्यवसायि

అజ్ఞేభ్యో గ్రంథినః శ్రేష్ఠాః గ్రంథిభ్యో ధారిణో వరాః |
ధారిభ్యో జ్ఞానినః శ్రేష్ఠాః జ్ఞానిభ్యో వ్యవసాయినః ||

ఒక ఏమీ చదవని వ్యక్తికంటే చదువుకొన్నవాడు కాస్త మేలు. వానికంటే చదివింది తన మేధ లో నిలుపుకొన్నవాడు మేలు. వానికంటే దానిని ఆకళింపు చేసుకొన్న  జ్ఞాని మేలు . ఆతనికంటే దానిని ఆచరణలో ఉంచినవాడు కదా అత్యంత శ్రేష్టుడు.

अज्ञेभ्यो ग्रन्थिनः श्रेष्ठाः ग्रन्थिभ्यो धारिणो वराः ।
धारिभ्यो ज्ञानिनः श्रेष्ठाः ज्ञानिभ्यो व्यवसायि

कभी भी अनपढ़ से पडा लिखा बेहतर होता है | उनसे , जो उस पढाई का संग्रह जो अपने दिमाग में रखलेता है , वह बेहतर है | उनसे भी,उस विषय का जनान जो प्राप्त करलेता है , वह अधिक बेहतर है | लेकिन जो उस उस विषय को आचरण में लाता है वही सर्व श्रेष्ठ है |

aj~nebhyo granthinaH shreShThaaH granthibhyo dhaariNo varaaH |
dhaaribhyo j~naaninaH shreShThaaH j~naanibhyo vyavasaayinaH ||

Among the ignorant, a well read person is better; amid the well read, those who have a grasp (of the material) are a blessing.  In the midst of those with a good grasp, those that have assimilated the knowledge are considered better; among those that have assimilated the knowledge, those that put it to practice are deemed the best!

***************************************************************************

 13

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote


आरभन्तेऽल्पमेवाज्ञाः कार्यं व्यग्रा भवन्ति च
महारम्भाः कृतधियः तिष्ठन्ति च निराकुलाः- शिशुपालवध -- माघ कवि
ఆరభంతేల్పమేవాజ్ఞాః కార్యం వ్యగ్రా భవంతి చ
మహారంభాః కృతధియః తిష్ఠంతి చ నిరాకులాః
- శిశుపాలవధ -- కవి మాఘుడు

అల్పులు అతి చిన్న విషయమును చేయ చేపట్టినా అల్లరి , అతిశయము తప్ప, అన్యథా ఏమీ ఉండదు. 'ఆరంభింపరు నీచ మానవులు విఘ్నాయాస సంత్రస్తులై' అని భర్తృహరి మహాశయులు కూడా తమ సుభాషితాలు (నీతి శతకము ) లో మాట జ్ఞాపకము వస్తూవుంది ఈ సందర్భములో. ఆయనే ఇంకొక అడుగు ముందుకు వేసి 'ఆరంభించి పరిత్యజింతురురు విఘ్నాయత్తులై మధ్యముల్' అని అన్నారు. ఈ గుణాలు రెండింటిని మహాకవి మాఘుడు అల్పులకే అంటకట్టినాడు. ఇక విజ్ఞులు, ధీరులు , పరోపకారులు అయిన మహనీయులు 'విఘ్న నిహన్యమానులగుచున్ ధృత్యోన్నతోత్సాహులై ప్రారభ్దార్థము నుజ్జగించారు సుమీ ప్రాజ్ఞానిధుల్ కావునన్' అని అన్నారు భర్తృహరి గారు. మాఘ మహాకవి గారు కూడా అదే విషయాన్ని నొక్కి వాక్కాణించుచున్నారు. మహనీయుల మనసులలో కూడా ఎంత భావ సారూప్యము ఉంటుందో కదా !



आरभन्तेऽल्पमेवाज्ञाः कार्यं व्यग्रा भवन्ति च
महारम्भाः कृतधियः तिष्ठन्ति च निराकुलाः- शिशुपालवध -- माघ कवि


बुद्धिहीन अगर चोटा भी काम हाथ मे लेते हैं तो बहुत बेचैन और चिन्तित होजाते हैं | ऐसा होनेसे उस छोटा काम भी दुर्लभ होजाता है उन लोगों केलिये | लेकिन श्रेष्ठ जो होते हैं, जन हित केलिए जो भी बड़ा काम हाथ में लेते हैं तो उसे पूरा करके ही रहते हैं | उनके हृदय में काम असफल होनेका शंका ही पैदा नहीं होता | पर्वत समान कठिनाई आनेसे भी दिल से करनेवाले हिलते नहीं |

aarabhante.lpamevaaj~naaH kaaryaM vyagraa bhavanti cha
mahaarambhaaH kRutadhiyaH tiShThanti cha niraakulaaH
- shishupaalavadha -- Kavi Magha
Even on starting a small job, the unwise get restless and anxious. As we all know that empty vessels make much noise making much ado about nothing . the wise take up huge tasks and yet remain unperturbed!

***************************************************************************
14
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

श्रेयाम्सि बहु विघ्नानि भवन्ति महतामपि
अश्रेयसि प्रवृत्तानां दूरं यान्ति विनायकाः

శ్రేయాంసి బహు విఘ్నాని భవంతి మహతామపి
అశ్రేయసి ప్రవృత్తానాం దూరం యాంతి వినాయకాః

లోక శ్రేయస్సు కొరకు పాటుపడే మహనీయులకు విఘ్నాలు కొల్లలు. అదే హీనకార్యనులను ఆచరించే వారికి విఘ్నాలు కూడా విపరీతమైన దూరములో ఉండును.

श्रेयाम्सि बहु विघ्नानि भवन्ति महतामपि
अश्रेयसि प्रवृत्तानां दूरं यान्ति विनायकाः

लोक हित केलिए काम करनेवाले महान पुरुषों को वह काम पूरा करनेमे कई आतंक आकर खड़े होजाते हैं | वही कोई भ्रष्ट बुरा काम करने केलिए अपनाता है तो उन के काम में कोई अटकल नहीं होते |
shreyaamsi bahu vighnaani bhavanti mahataamapi
ashreyasi pravRuttaanaaM dUraM yaanti vinaayakaaH

For the noble who perform laudable deeds, there are many a hurdles. From those involved in disgraceful deeds, even obstacles stay away!

*****************************************************************************************
15  
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

पुण्यस्य फलमिच्छन्ति पुण्यं नेच्छन्ति मानवाः
न पापफलमिच्छन्ति पापं कुर्वन्ति यत्नतः- महाभारत
పుణ్యశ్య ఫలమిచ్ఛంతి పుణ్యం నేచ్ఛంతి మానవాః
న పాపఫలమిచ్ఛంతి పాపం కుర్వంతి యత్నతః
- మహాభారతము

మానవ కోటి మనస్తత్వం ఎంత విచిత్రమైనదో చూడండి. వారికి పుణ్య ఫలితము పై మక్కువ ఎక్కువ గానీ 
పుణ్య కార్యములపై చింత ఉండదు. ఒకవేళ ఏ పుణ్యకార్యమో చేసినా దానికి అధికమైన, అమితమైన ప్రాచుర్యము కావలె. వారు పాప ఫలమును ససేమిరా కోరరు. పాపకార్యాలు మాత్రం విచ్చలవిడిగా చేస్తూనే వుంటారు.

पुण्यस्य फलमिच्छन्ति पुण्यं नेच्छन्ति मानवाः
न पापफलमिच्छन्ति पापं कुर्वन्ति यत्नतः- महाभारत

लोग भी कित् ने समझदार होते हैं देखिये | उन लोगों को पुण्य फल से मतलब है लेकिन पुण्य कार्य से नहीं |उसी सिलसिलेमे वे लोग पाप फल नहीं चाहते लेकिन पाप कार्य करने केलिए हिचकिचाते नहीं | इंसान भी कितना अजीब है |

puNyasya phalamichChanti puNyaM nechChanti maanavaaH
na paapaphalamichChanti paapaM kurvanti yatnataH
- mahaabhaarata

Beings like the fruit of virtuous deeds, but not the virtuous deeds. They do not like the fruit of sinful actions, but do such deeds with effort.

People like to enjoy the fruit of meritorious or the virtuous deeds. But they don't want to practice virtue.The problem is they don't posses pure heart. Also, they do not want to be punished for their sinful actions, but engage in such actions much eagerly. 
******************************************************************$$$$
16. $$$$$$$$
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

कर्पूर इव दग्धोऽपि शक्तिमान् यो दिने दिने
नमोऽस्त्ववार्यवीर्याय तस्मै कुसुमधन्वने- लोचन
కర్పూర యివ దగ్ధోపి శక్తిమాన్ యో దినే దినే
నమో స్త్వవార్యవీర్యాయ తస్మై కుసుమధన్వనే
- లోచన
పరమేశ్వరుని మూడవకంటికి ఆహుతి యగుటచే కర్పూరము వలె కాలి పోయి, మన్మధుడు , అనంగుడైనా అందరి హృదయాలలో కోరికలను నింపుచునే యున్నాడు. ఎంతటి బలశాలియో చూడండి. తనువే లేకున్నా తన బాధ్యతను మరువనివాడు.తన కుసుమబాణాలతో అందరి హృదయాలలో ప్రేమ చిగురింప జేయుచునే యున్నాడు. ఆయనకు కాముడు అన్నది మరొక పేరు.మన సనాతన ధర్మములో ప్రతి పేరుకు ఒక వ్యుత్పత్తి వుంటుంది. 'మన్మధుడు' అంటే మనస్సును మధించే వాడు.అంటే మనసును చిలికే వాడు. మరి ఒక కోరిక మనలో కలిగించి (మంచిదో చెడ్డదో ) అది నెరవేరే వరకు లేక ఎదురు దెబ్బ తగిలేవరకు మదన పరుచుతూనే ఉంటాడు. కాబట్టి మనసు ఇల్లయితే అందు ఆహ్లాదము కలిగించు అగరుబత్తి వెలిగించేతే ఆహూతులను ఆకట్టుకొంటుంది అదే ఆయిల్లు అమెధ్యమునకు ఆలవాలమైతే క్రిమి కీటకములకు ఆలయమౌతుంది. అందుకే వేదము 'ఆనో భద్రాః క్రతవోయంతు విశ్వతః' అన్నది. అంటే దశ దిశలనుండి నాపై సద్భావనా వీచికలు ప్రసరించు గాక అని. అప్పుడే అమిత బలశాలియైన మన్మధుడు మనలో నిజమైన ప్రేమను వెలయింప జేస్తాడు.

कर्पूर इव दग्धोऽपि शक्तिमान् यो दिने दिने
नमोऽस्त्ववार्यवीर्याय तस्मै कुसुमधन्वने- लोचन
कर्पूर जैसा जलकर अनंग होनेसेभी मन्मध हमारे दिलों में उमंग भरना नहीं छोड़ा | इस से यह पता चलता है की वे कितना बलवान है| 
उसीलिये हम कितना कोशिश करने से भी उसे अन्दर आनेसे नहीं रोक सकते | थो भलाई इसी में है की उसे अन्दर आनेदे | लेकिन 
कब ? जब हम हमारे दिल को साफ़ सुतरा रखते हैं | अगर मन घर होता है तो उस में खुसबू फैलाने वाली एक अगरबत्ती जलानेसे आने वाले मेहमान भुत उल्लास से अन्दर आते हैं | अगर घर में गन्दगी ही है तो कीदेक मकूदे ही आयेंगे | उसी लिए ' रुग्वेद ' ऐसा बोलता है "आनो भद्राः क्रतवो यंत्हू विस्वतः" (दशा दिशाॐ से मेरे तरफ सद्भावना परम्परा ही आता रहे | ) थो मन को साफ़ रखना इतना जरूरत है |
karpUra iva dagdho.pi shaktimaan yo dine dine
namo.stvavaaryavIryaaya tasmai kusumadhanvane
- lochana

He who, even after being burnt like camphor, gets stronger day by day, salutations to that unsuppressable hero,  Manmadha , who holds the flowery bow. How ever cupid is not equivalent to Manmadha as per Mythology. 

Camphor sublimates without even leaving behind the ashes. Similarly, legend says that, Lord Shiva's third eye burnt Manmadha with no remnants left behind. But this non-personification of Manmadha hasn't reduced his influence in any which way! Whether Manmadha himself has a body or not doesn't matter. When he strikes one with his the arrows, his influence grows stronger and stronger by the day. The poet opines that it is not even in one's own hands to ward Manmadha off. Love is so powerful.

Love looks not with the eyes, but with the MANAS. Isn't that why he is called 'manoja' (born in the MANAS)!

If our body is the house keep an insense stick burning in it. The guests love to come . If it is filth that is placed in the house only insects and bacteria come. So keep your heart clean then only the desires to promote your personality enter .That is why Rig Veda says "aano bhadraaH krathavoyanthu viswataH" meaning 'Let noble thoughts come from all sides.'

***************************************************************************
17  
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote


अनिच्छन्तोऽपि विनयं विद्याभ्यासेन बालकाः ।
भेषजेनेव नैरुज्यं प्रापणीयाः प्रयत्नतः ॥
- हरिहर सुभाषित 
అనిచ్ఛంతో పి వినయం విద్యాభ్యాసెన బాలకాః |
భేషజేనేవ నైరుజ్యం ప్రాపణీయాః ప్రయత్నతః || 
- హరిహర సుభాషితము

 ఇష్టమున్నా లేకున్నా పిల్లలకు  విద్యావినయములను ప్రాప్తింప జేయవలసిందే. బాధ్యత తల్లిదండ్రులదే.ఔషధముు యొక్క ప్రశస్తి దాని చేదుతనమునకు తెలియదు కదా.

अनिच्छन्तोऽपि विनयं विद्याभ्यासेन बालकाः ।
भेषजेनेव नैरुज्यं प्रापणीयाः प्रयत्नतः ॥
- हरिहर सुभाषित

इच्छा है या नहीं, बुजुर्ग अपने बच्चोंको विद्या,विनय प्रदान करना ही है | दवा का कडूवाहट उसकी प्रशास्थीै नहीं जान सकती |

anichChanto.pi vinayaM vidyaabhyaasena baalakaaH |
bheShajeneva nairujyaM praapaNIyaaH prayatnataH || 
- harihara subhaaShita 

Just as a disease (is treated) through obtaining medicine; children should be taught humility (and values), through education, even if not desired.The bitter taste of the medicine cannot become the deciding factor for its consumption.  Just like that, the hardships and sacrifices along the way, cannot be the dominion for learning or becoming better human beings!  

***************************************************************************
 18
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

श्रीमानजननिन्द्यश्च शूरश्चाप्यविकत्थनः ।
समदृष्टिः प्रभुश्चैव दुर्लभाः पुरुषास्त्रयः ॥ 
- योगावासिष्ठ, वैराग्य 
శ్రీమానజననింద్యశ్చ శూరశ్చాప్యవికత్థనః |
సమదృష్టిః ప్రభుశ్చైవ దుర్లభాః పురుషాస్త్రయః || 
- యొగావాసిష్ఠ, వైరాగ్య ప్రకరణ
నిందలు పొందని ధనవంతుడు, ఆవేశము లేని శూరుడు,పక్షపాత రహితుడైన ప్రభువు దోరుకుట దుర్లభము.

श्रीमानजननिन्द्यश्च शूरश्चाप्यविकत्थनः ।
समदृष्टिः प्रभुश्चैव दुर्लभाः पुरुषास्त्रयः ॥ 
- योगावासिष्ठ, वैराग्य प्रकरण

बिना निंदा का कोई धनवान, बिना उपद्रव का कोई शूर, बिना पक्षपात का कोई प्रभु इस जगती में नहीं होता |

shrImaanajananindyashcha shUrashchaapyavikatthanaH |
samadRuShTiH prabhushchaiva durlabhaaH puruShaastrayaH || 
- yogaavaasiShTha, vairaagya prakarana

A wealthy man who is not culpable, a valiant man who is not boisterous, a leader who is unprejudiced - are rare to find!

Very rarely is a man who is applauded for his abundance and his attitude towards his fortune. Humility, in conjunction with heroism, is a rare commodity.   It is very scarce to see someone with power in his hands and a level head on his shoulders. 

***************************************************************************
 19
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

आचार्यात् पादमादत्ते पादं शिष्यः स्वमेधया |
पादं सब्रह्मचारिभ्यः पादं कालेन पच्यते ॥  
- महाभारत, उद्योगपर्व

ఆచార్యాత్ పాదమాదత్తే పాదం శిష్యః స్వమేధయా |
పాదం సబ్రహ్మచారిభ్యాః పాదం కాలేన పచ్యతె ||

- మహాభారతము -- ఉద్యొగపర్వము

ఒక వ్యక్తి జ్ఞానమును నాలుగు పాదములుగా విభజించితే, గురుమూలముగా ఒక పాదము నేర్చుకొంటాడు.ఒక పాదము శిష్యునిగా స్వంత మేధస్సుతో పరిశీలన చేసి నేర్చుకొంటాడు. ఒక పాదము తన స్నేహితుల అభిప్రాయములను సమీకరించి పాలనుండి వెన్న దీసినట్లు సముపార్జన చేస్తాడు.మిగిలిన ఒక పాదము తన అంతరంగములో నిలుపుకొన్న పాఠమునకు , అనుభవము చేత,ఆలోచన చేత,అర్థము గ్రహించి ఆకళింపు చేసుకొంటాడు.
आचार्यात् पादमादत्ते पादं शिष्यः स्वमेधया |
पादं सब्रह्मचारिभ्यः पादं कालेन पच्यते ॥  
- महाभारत, उद्योगपर्व

इक व्यक्ति का अंदरूनी ज्ञान को चार हिस्सों में बांटा जासकता है | एक तो अपने गुरुसे उपलब्ध होता है | 
दूसरा अपने तर्क के जरिए स्वयं जानता है | तीसरा हिस्सा अपने मित्रों के सहाय्यता से यानी उन लोगों के सोच विचारों को परखकर अपने तरीखे मे ज्ञान समेटलेता है | चौथा उन्होंने जो पाठ पढ़कर अपने अन्थारंग में उअपस्थित किया है, उसे अपने अनुभव से , आलोचना से तर्क वितर्क करके अपनालेता है |


aachaaryaat paadamaadatte paadaM shiShyaH svamedhayaa |
paadaM sabrahmachaaribhyaH paadaM kaalena pachyate ||
- mahaabhaarata, udyogaparva

A student acquires a quarter from the teacher, a quarter from his own intelligence, a quarter from classmates, a quarter from the intake he has with in.

For one's learning, sources are many.  The teacher's contribution to one's learning is only twenty five percent.   One quarter comes from his fellow mates. When the friends share there perception we would be giving a new look to what we have perceived. Many a time the insight gives a different angle on the topic he had already learn and this is the last quarter that contributes for our knowledge.


*********************************************************************************
 20
అజరామర సూక్తి  

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

उद्यन्तु शतमादित्या उद्यन्तु शतमिन्दवः ।
न विना विदुषां वाक्यैर्नश्यत्याभ्यन्तरं तमः ॥
- सभारञ्जन शतक 

ఉద్యంతు శతమాదిత్యా ఉద్యంతు శతమిందవః |
న వినా విదుషాం వాక్యైర్నశ్యత్యాభ్యంతరం తమః ||
- సభారఞ్జన శతకము

తన చుట్టూ కోటి సూర్య ప్రభాభాసమానము కలిగి యున్నను  శత సహస్ర శీత కిరణాంశు సంకాశ రంజితమై యున్నను, వ్యక్తీ తన అంతరంగములోని తమస్సును ( చీకటిని ) దూరము చెసుకోలేడు. అది జ్ఞాని బోధనచే (అంటే గురు బోధచే) మాత్రమె సాధ్యము

उद्यन्तु शतमादित्या उद्यन्तु शतमिन्दवः ।न विना विदुषां वाक्यैर्नश्यत्याभ्यन्तरं तमः ॥

- सभारञ्जन शतक

व्यक्ति के आसपास चाहे कितने भी सूरज चमके  कितने भी चाँद सजे ,वह रोशनी  अन्तरंग का तामस (अंधेर) 
नहीं मिटा सकता | वह तो सिर्फ ज्ञानी (यानी गुरु ) ही अपने सद्बोधना से  कर सक्ता है |

udyantu shatamaadityaa udyantu shatamindavaH |
na vinaa viduShaaM vaakyairnashyatyaabhyantaraM tamaH ||
- sabhaara~njana shataka

May a hundred suns rise, may (there) rise hundred moons.  (But) without listening to the words of the wise men, the internal darkness can not be annihilated!

They say, 'there isn't enough darkness in the world to put out the light of even one little candle'.  At the same time, at the other end of the spectrum, 'there isn't enough light in this world to eradicate even an ounce of the darkness within, without listening to the wise words of wisdom of the learned'!  
***************************************************************************
     21
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

दूरस्थो ज्ञायते सर्वः पर्वते ज्वलनादिवत् ।
चूडामणिः शिरस्थोऽपि दृश्यते न स्वचक्षुषा ॥
- रामयणमञ्जरी, किष्किन्दा 

దూరస్థో జ్ఞాయతే సర్వః పర్వతే జ్వలనాదివత్ |
చూడామణిః శిరస్థోపి దృశ్యతే న స్వచక్షుసా ||
- రామయణమఞ్జరీ, కిష్కింద

మకుటములో గల మాణిక్యమును గుర్తించము గానీ పర్వత శిఖరాన గల అగ్నికీలలను గమనించటమేగాక ఆహా ఎంతటి వెలుగో అని, ఎదో మణి ప్రకాశిన్చుతూవుంది అన్న భ్రమకు కూడా గురియగుతాము.దూరపు కొండలు నునుపు కదా! మనకు అందుబాటులో గలవారి గొప్పదనము గుర్తించుటవల్ల మనగొ'ప్పదనమునకు ముప్పు వాటిల్లకపోగా, మెరుగులు దిద్దుకోన్నట్లవుతుంది .

दूरस्थो ज्ञायते सर्वः पर्वते ज्वलनादिवत् ।
चूडामणिः शिरस्थोऽपि दृश्यते न स्वचक्षुषा ॥
- रामयणमञ्जरी, किष्किन्दा 

अपने मकुट मे अलंकृत मणि हं देकः नाही सक्थे लेकिन पर्वतः सिख्राग्र पर उपस्थितः ज्वाला को देखकर यह सोचते हैं  की ए मणि कितना प्रभासमान है | अपने आसपास में जोश्रेष्ठता मौजूद है उसे, अपना अहंकार अलग रखतेहुए, पहचानना है| वैसा करनेसे हमारा सम्मान भी बढ़ता है| 

dUrastho j~naayate sarvaH parvate jvalanaadivat |
chUDaamaNiH shirastho.pi dRushyate na svachakShuShaa ||
- raamayaNama~njarI, kiShkindaa 

Those that are far away seem like the fire atop a hill.  But when on one's own head, even a crest jewel, is invisible to the eye.

Grass on the other side is greener!  The verse says the same thing.  When something is far away, it is valued more.  It is evident to all as if it something nice and shiny, just as the fire atop a hill and misleading too.  Fire from far might seem like a shiny jewel.  But then, even if one has a precious crest jewel on his own head, he can not see it with his own eyes.

The essence here is, know the worth of what's in hand.  Ignoring one's own talents & gifts and aspiring for something that is not, will aid in no way.  Extending the logic, many a times, people do not see the good in those closely around them, but sing praises of the 'idea' of the character of someone not connected!

**************************************************************************

    21
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

सन्तोषस्त्रिषु कर्तव्यः कलत्रे भोजने धने
त्रिषु चैव न कर्तव्यो अध्ययने जपदानयोः- समयोचितपद्यरत्नमालिका

సంతొషస్త్రిషు కర్తవ్యః కళత్రే భొజనే ధనే
త్రిషు చైవ న కర్తవ్యొ అధ్యయనే జపదానయోః
- సమయోచితపద్యరత్నమాలికా

లౌకికమైన అనేక విషయాలలో మానవునికి సంతృప్తి చాలా అవసరము. అందులోనూ అర్ధాంగి,భోజనము, ధనము అనబడు ఈ మూడూ అతిముఖ్యమైనవి. ఈ విషయములలో సంతృప్తి లేకుంటే ఆ వ్యక్తీ గతి అధోగతే !

అదే విధంగా పార లౌకికమైన విషయాలలో సంత్రుప్తికి తావులేదు. ముఖ్యముగా అధ్యయనము జపము దానము అన్న ఈ మూడు విషయాలలో. అధికస్య అధికం ఫలం అన్నారు ఆర్యులు . భగవత్ సాయుజ్యము చేరే వరకు ఇది ఇది సర్వే సర్వత్రా గుర్తు ఉంచుకోవలసిన విషయము.

आदमी को लौकिक विषयों में कभी भी जितना जल्दी होसके उत्नाजल्दी संतुष्ठ होना चाहिए | और उनमे से पत्नी, भोजन और धन, के विषय में हद को कभी भी पार नहीं करना चाहिए | उसी तरह पारलौकिक विषयों में चाहत बढते ही जाना चाहिए | ख़ास तौर से अध्ययन,जप और दान के विषय में कदाचित तृप्त नहीं होना चाहिए  जब तक भगवान् का सायुज्य नहीं मिलता|


santoShastriShu kartavyaH kalatre bhojane dhane
triShu chaiva na kartavyo adhyayane japadaanayoH
- samayochitapadyaratnamaalikaa

There should have satisfaction in 3 aspects - wife, food, money. To realise God there should be no satisfaction. Even in that these  3aspects - learning, meditating, giving are highly invaluable and one should go on pursuing till he attains salvation.
***************************************************************************
 22. 
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

यत्र विद्वज्जनो नास्ति श्लाघ्यस्तत्राल्पधीरपि ।
निरस्तपादपे देशे एरण्डोऽपि द्रुमायते ॥


యత్ర విద్వజ్జనో నాస్తి శ్లాఘ్యాస్తత్రాల్పధీరపి |
నిరస్తపాదపే దెశే ఎరణ్డొపి ద్రుమాయతె ||

విద్వాంసులు లేని చోట అల్పజ్ఞులే ఆరాధ్యులు. చెట్లులేని భూమిపై ఆముదపు చెట్టే మహా వృక్షము. మనకందరకు తెలిసిన నానుడికి మూలమీ శ్లోకము.

यत्र विद्वज्जनो नास्ति श्लाघ्यस्तत्राल्पधीरपि ।
निरस्तपादपे देशे एरण्डोऽपि द्रुमायते ॥

जहां ज्ञानी नहीं होते वहां अल्पज्ञ ही माननीय होजाता है जैसे आसपास कोई वृष नहीं होता एरंडी ही महान वृक्ष माना जाता है |

yatra vidvajjano naasti shlaaghyastatraalpadhIrapi |
nirastapaadape deshe eraNDo.pi drumaayate || 

In a place where there are no learned people, even a dull witted person becomes laudable. In a place where there is no vegetation,  a castor plant passes for a tree!
***************************************************************************
 23.
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

तिलवत् स्निग्धं मनोऽस्तु वाण्यां गुडवन्माधुर्यम्
तिलगुडलड्डुकवत् सम्बन्धेऽस्तु सुवृत्तत्त्वम् ।
अस्तु विचारे शुभसङ्क्रमणं मङ्गलाय यशसे
कल्याणी सङ्क्रान्तिरस्तु वः सदाहमाशम्से ॥
- अज्ञात  

తిలవత్ స్నిగ్ధం మనోస్తు వాణ్యాం గుడవన్మాధుర్యం
తిలగుడలడ్డుకవత్ సంబంధేస్తు సువృత్తత్త్వం |
అస్తు విచారే శుభసంక్రమణం మంగళాయ యశసే
కల్యాణీ సంక్రాంతిరస్తు వః సదాహమాశంసే ||

నూవులలాగా ఎన్య్హో స్నిగ్ధత కలిగిన భావములతో, బెలాపు ముక్కలలా తీయటి పలుకులతో, తయారయిన లడ్డు వలె నామనసునకు ఎనలేని మాధుర్యము సంక్రమించుగాక. ఈ శ్లోకములోని విశిష్టత ఏమంటే సంక్రాంతి కి నువ్వులు బెల్లము అధికముగా ఉపయోగించుటేకాక ఆ వస్తువులను బ్రాహ్మలకు దానముగా కూడా ఇస్తారు.

तिलवत् स्निग्धं मनोऽस्तु वाण्यां गुडवन्माधुर्यम्
तिलगुडलड्डुकवत् सम्बन्धेऽस्तु सुवृत्तत्त्वम् ।
अस्तु विचारे शुभसङ्क्रमणं मङ्गलाय यशसे
कल्याणी सङ्क्रान्तिरस्तु वः सदाहमाशम्से ॥

मन  सदा तिल जैसे स्निग्धता से भरा रहना और  हमारा वाचक गुड जैसा मीठा रहना | तभी उन् दोनोसे बनायागया लड्डू बहुत स्वादिष्ट हो सकता है और  हमारे मन में  भी उसी तरह के विचार संक्रमण होना चाहिए |

इस श्लोक का विशेषता ये है की गूढ और तिल 'संक्रान्ति पर्व दिन' के अवसर पर बहुत ज्यादा इस्तेमाल्र करते हैं और दान में भी पुरोहित को देतें हैं |

tilavat snigdhaM mano.stu vaaNyaaM guDavanmaadhuryam
tilaguDalaDDukavat sambandhe.stu suvRuttattvaM |
astu vichAre shubhasankramaNaM ma~ngalaaya yashase
kalyaaNI sa~nkraantirastu vaH sadaahamaashamse ||
- aj~naata 

May the mind be as soft as sesame seeds, may there be sweetness in the words as in jaggery.May there be goodness in the relations as is in the relation of sesame and jaggery in a laddoo.Let only such thoughts prevail in me perinnially. 

in the festival  of sankraanti jaggery and sesame are widely used and they will be given as 'DANA' to the purohit.

***************************************************************************
 24.
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

यावत्स्वस्थो ह्ययं देहो यावन्मृत्युश्च दूरतः
तावदात्महितं कुर्यात् प्राणान्ते किं करिष्यति
- चाणक्य नीति

యావత్స్వస్థో హ్యయం దేహో యావన్ మృత్యుశ్చ దూరతః
తావదాత్మహితం కుర్యాత్ ప్రాణాంతే కిం కరిష్యతి
- చాణక్య నీతి
ఆరోగ్యము అందుబాటులో ఉన్నపుడే ,మృత్యువు దూరముగా ఉన్నపుడే (అంటే నీవు యవ్వనములో ఉన్నపుడే)
ఆత్మానువర్తివై నడచుకోగలిగితే మంచిది.నీవు కళ్ళు తెరిచే లోపే ముసలితనము ముంచుకొచ్చేస్తుంది,మృత్యువు 
కబళించేస్తుంది. తస్మాత్ జాగ్రత్త జాగ్రత.

यावत्स्वस्थो ह्ययं देहो यावन्मृत्युश्च दूरतः
तावदात्महितं कुर्यात् प्राणान्ते किं करिष्यति
- चाणक्य नीति

जब तक तन दुरुस्त है, जब तक मृत्यु तुम से ज्यादा दूर है (जब तुम जवान हो ) तभी से आत्मा की बात मान के  उसी के अनुसार करते जाना |बुढापा अचानक आजाती है  तब तुम कुछ. भी नहीं करसकता |

yaavatsvastho hyayaM deho yaavanmRutyushcha dUrataH
taavadaatmahitaM kuryaat praaNaante kiM kariShyati
- chaaNakya nIti

As long as the body is healthy, as long as death is far away (when younger), perform deeds beneficial for the soul. What can (one) do at the end of life (when death is near)?

***************************************************************************
25
అజరామర సూక్తి  

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

विद्या मित्रं प्रवासेषु भार्या मित्रं गृहेषु च
व्याधितस्यौषधं मित्रं धर्मो मित्रं मृतस्य च- चाणक्य नीति

విద్యా మిత్రం ప్రవాసేషు భార్యా మిత్రం గౄహేషు చ

వ్యాధితస్యౌషధం మిత్రం ధర్మో మిత్రం మృతస్య చ

- చాణక్య నీతి

స్వదేశము  వదలి పరదేశమునకు పోతే మన విద్యయే మనకు తోడు అంటే స్నేహితుడు.గృహమునందు ఆ స్థానము భార్యది మాత్రమే. రోగికి వేళకు మందు తీసుకోనుటయే మిత్రము,మృతునికి తాను చేసిన దాన ధర్మములే మిత్రము.

विद्या मित्रं प्रवासेषु भार्या मित्रं गृहेषु च
व्याधितस्यौषधं मित्रं धर्मो मित्रं मृतस्य च- चाणक्य नीति

जब हम परदेश जाते हैं तो हमारा विद्या ही हमारा मित्र बनता है |घर में अपना गृहिणी ही मित्र बनती है |

व्याधिग्रस्त को औषध ही मित्र है | जो चल बस्ता है उसे तो अपना धर्म ही मित्र है |

vidyaa mitraM pravaaseShu bhaaryaa mitraM gRuheShu cha
vyaadhitasyauShadhaM mitraM dharmo mitraM mRutasya cha
- chaaNakya nIti

Knowledge is a friend when on journey; wife is the friend at home; medicine is the friend of the sick; virtue is the friend of the dead.

*****************************************************************************************

 26
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

सन्तुष्टो भार्यया भर्ता भर्त्रा भार्या तथैव च ।
यस्मिन्नेव कुले नित्यं कल्याणं तत्र वै ध्रुवम् ॥ 
- मनुस्मृति 

సంతుష్టో భార్యయా భర్తా భర్త్రా భార్యా తథైవ చ |

యస్మిన్నేవ కులె నిత్యం కల్యాణం తత్ర వై ధృవం ||

- మనుస్మృతి

కుటుంబములో భార్యాభర్తలు ఒకరికొకరు సంతోషాన్ని కలిగించుచు పరస్పర అవగాహనతో 

ధర్మబద్ధంగా నడిచే రీతి కలిగిన ఆ కుటుంబమునకు సిరిసంపదలకు కొదవ ఉండదు.

सन्तुष्टो भार्यया भर्ता भर्त्रा भार्या तथैव च ।
यस्मिन्नेव कुले नित्यं कल्याणं तत्र वै ध्रुवम् ॥ 
- मनुस्मृति 

परिवार में अगर पतिपत्नी एक दुसरे को समझ के, एक दुसरे को संतुष्ट रखते हुए जीवन बिताएंगे तो उस घर का कल्याण ही कल्याण होगा.

santuShTo bhaaryayaa bhartaa bhartraa bhaaryaa tathaiva cha |
yasminneva kule nityaM kalyaaNaM tatra vai dhruvam ||
- manusmRuti

Only in a family in which, the wife is jubilant with her husband and so also the husband is exultant with his wife, there (resides) prosperity - (this), is incontrovertible!

************************************************************************

 27
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

अतिरोषणश्चक्षुष्मानप्यन्ध एव

అతి రోషణశ్చక్షుష్మానప్యాంధ ఏవ

క్రోధితుడైవున్నవాడు కన్నులుండియూ గ్రుడ్డివాడే

क्रोधित मनुष्य आँखें रहते हुए भी अंधा है ||

Atiroshanashchakshushmaanapyandha eva janah

The angry person, though possessing eyes,  is blind.

హర్ష చరిత్రం (బాణ భట్టు )

हर्ष चरित्रम् (बाण भट्ट )

Harshacharitam (Bana bhatta)

***************************************************************************

28.
 అజరామర సూక్తి

अजरामर सूक्ति 

Eternal Quote

श्रेयांसि च सकलान्यनलसानां हस्ते नित्यसान्निद्ध्यानि

శ్రేయాంసి చ సకలాన్యనలసానాం హస్తే నిత్యసాన్నిధ్యాని 

సకలార్త స్వరూపిణి యగు  శ్రేయస్సు అలసత్వమును ఎన్నడూ వరించదు

श्रेयांसि च सकलान्यनलसानां हस्ते नित्यसान्निद्ध्यानि

श्रेयस आलसी लोगों के साथ नहीं रहता 

Shreyaamsi cha sakalaanyanalasaanaam haste nityasaannidhyaani

All prosperity and welfare  is always in the hands of those who are always active, who do 

not know laziness

దశకుమార చరితం (దండి)

दशकुमारचरितं (दण्डी)

Dashakumaaracharitam (Dandi)
*********************************************************************

 29
అజరామరసూక్తి

अजरामर सूक्ति

eternal quote

प्रामाण्य-बुद्धिः स्तोत्रेषु देवता-बुद्धिः आत्मनि ।

कीट-बुद्धिः मनुष्येषु नूतन आयाः श्रियः फलम् ॥

ప్రామాణ్య-బుద్ధిః స్తోత్రెషు దెవతా-బుద్ధిః ఆత్మని |

కీట-బుద్ధిః మనుష్యేషు నూతన ఆయాః శ్రియః ఫలం ||  

స్వోత్కర్ష,నిర్హేతుక స్వాభిమానము అంటేతనకు తెలియనిది లేదు,తానూ చేయలేనిది లేదు అన్న భ్రమ తో సాటి జనాళిని కీటక ప్రాయముగా చూచుటయు అయాచిత ధన లాభ ప్రయోజనములు.
జ్ఞానమునెరిగినవాడు మదించడు. అది భాగవత్ప్రసాదమనుకొంటాడు. ఆ ధనాన్ని సద్వినియోగము చేస్తాడు.
కారే రాజులు రాజ్యముల్ గలుగవే గర్వోన్నతిన్ బొందరే
వారేరీ సిరి మూట కట్టుకొని పోవంజాలరే భూమిపై
పేరైనన్ గలదే, శిబి ప్రముఖులున్ ప్రీతిన్ యశఃకాములై

ఈరే కోర్కెలు, వారలున్ కలుగరే ఇక్కాలమున్ భార్గవా
అన్న భాగవతము లోని,వామనావతారఘట్టము లోని బలి చక్రవర్తి మాటను మననము చేసుకొంటే మనకర్థ మౌతుంది, ధనము యొక్క సద్వినియోగామును గూర్చి.

प्रामाण्य-बुद्धिः स्तोत्रेषु देवता-बुद्धिः आत्मनि ।
कीट-बुद्धिः मनुष्येषु नूतन आयाः श्रियः फलम् ॥

धनवान होनेसे आदमी का अहंकार बढ़ जाताहै,लोग उनका तारीफ़ करना चाहता है,समझता है की उन के लिए अनहोनी कुछ भी नहीं है| 

इस तरह का भावना तो सरासर गलत है |

लोग कहते हैं की 'पैसा में है परमात्मा'| अगर इस बात को आदमी सीधा समझ सकता है तो  ओः खुद अहंकारी कैसे बन्सकता |वही श्रेष्ट व्यक्ति मानाजास्क्ता है जो जरूरत मंद लोगून की सहायता करता है |महान चक्रवार्ती शिबी, बलि, आदि आज भी अजरामर हैं | क्यों की वे धन का सही इस्तेमाल किये |

praamaaNya-buddhiH stotreShu devataa-buddhiH aatmani |

kITa-buddhiH manuShyeShu nUtana aayaaH shriyaH phalam ||  

Authoritativeness in one's own praises; perceiving oneself as divine; discerning other humans as insects - these are the fruit of new found wealth. 
People at large, value material wealth and having lots of it, gives a sense of accomplishment. If that wealth came overnight, what to ask of such a person!  He would be constantly boasting off his possessions.  Swelling up on one's own praises isn't a very pleasant trait.  It is easy for him to think of himself as superior to the rest.  That is followed by gloating about himself and thinking of himself as God!  The counter effect of that, regarding the rest of the human species as 'insignificant insects'!! 

*********************************************************************************

     30

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

అనిచ్ఛంతో పి వినయం విద్యాభ్యాసెన బాలకాః |
భేషజేనేవ నైరుజ్యం ప్రాపణీయాః ప్రయత్నతః || 
- హరిహర సుభాషితము

 ఇష్టమున్నా లేకున్నా పిల్లలకు  విద్యావినయములను ప్రాప్తింప జేయవలసిందే. బాధ్యత తల్లిదండ్రులదే.ఔషధముు యొక్క ప్రశస్తి దాని చేదుతనమునకు తెలియదు కదా.

मातृ पितृ कृताभ्यासो गुणितामेति बालकः

न गर्भच्युति मात्रेण पुत्रो भवति पण्डितः

मातृ गर्भ से पतन होते ही बालक पण्डित व महान  नहीं बनजाता | उस का पालन करना माता पिथाका कर्तव्य बनता है |अगर कोयी गलती बालक से होता है तो उस के माँ बाप यह सोचना चाहिए की उनके परवरिश में क्या गलती हुई है | हम कई धनवान और विद्यावान के बालकों को गुणहीन बने देख ही रहे हैं |

maatru pitru  krutaabhyaaso gunitaameti baalakaH

na garbha chyuti maatrena putro bhavathi pandithaH

Never attribute any thing bad to the child for any of his misdeeds.A patient thinking will enable you to infer that the mistake may lie with the parents. mere delivery of a child will not make him extraordinary. It is all the brought up that  more accounts for. That is why several children of affluent and scholars are par below their standards.

 *********************************************************************************

   31

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

वलीभिर्मुखमाक्रान्तं पलितैरङ्कितं शिरः ।
गात्राणि शिथिलायन्ते तृष्णैका तरुणायते ॥

వలీభిర్ముఖమాక్రాంతం పలితైరఞ్కితం శిరః |
గాత్రాణి శిథిలాయంతే తృష్ణైకా తరుణాయతే ||

ముచ్చటౌచు ముద్దుగొల్పు
ముఖమంతా ముడుతలాయె
తలజుట్టును తలపోయగ
ఆకురాల్పు ఆవహించె
ప్రగతికెపుడు ప్రధానమౌ
జానువులే జగడమాడె
కామమేమొ కదలకుండ
అజరమౌచు ఆవహించె
నిశీధియే నేచరించు
వీధియాయె విధి చేయగ
శక్తి లేదు రక్తి పోదు 
 భక్తి లేక ముక్తి రాదు 


तब था कोरा कागज़,चेहरा
अब  लकीर से भरा है पूरा
बाल तो मिलझुल के रहते थे
काल वो गया अकाल आगया
सूखे लकड़ी बने जानुओं
चलना फिरना ख़तम होगया
लेकिन जिस को कहते हम हैं
ख्वाइश, इच्छा,रति, तमन्ना
अभी रहा है इकदम यौवन
कैसे इस से बच पाऊँ मै
निकट प्रभु के जाऊँ मै

valIbhirmukhamaakraantaM palitaira~nkitaM shiraH |
gaatraaNi shithilaayante tRuShNaikaa taruNaayate || 


Once the face was polished stone
Drew lines criscross time unseen
Hair was once like dense forest
Head is now seen bare desert
Hopping jumping walking running
knees, became sotight unbending
Every thing grew old and old
But for apptence,thrust,desire
All are same in different attire
Impell me to act their flair
It is a dictat I  am to bear
I don't know that when is God
Get me out,this closed pod

భర్తృహరి - వైరాగ్య శతకము

भर्तृहरि- वैराग्यशतक
Bhartruhari - vairaagyashataka

*********************************************************************************

32

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

यस्माच्छयेन च यधा  च यदा च यच्च
या वच्छ यत्र च शुभाशुभ मात्मा कर्म
तस्माच्च तेन च तथा च तदा च तच्च
तावच्च तत्र च विधातृ वशादुपैति

యస్మాచ్చయేన చ యధా చ యదా చ యచ్చ
యావచ్చ యత్ర చ శుభాశుభమాత్మ కర్మ
తస్మాచ్చ తేన చ తథా చ తదా చ తచ్చ
తావచ్చ తత్ర చ విధాతృవశాదుపైతి

ఏకారణం వల్ల,ఏ పద్ధతిలో, ఏ ప్రకారం,ఎప్పుడు,ఎంత,ఎక్కడ,పుణ్య పాపరూపకమైన కర్మను మానవుడు చేసెనో,అదే కారణమువల్ల,అదేవిధంగా,ఆప్రకారమే,అప్పుడే,అంత, అక్కడే,అదే కర్మ ఫలాన్ని విధి వశాన జీవుడు అనుభవిస్తున్నాడన్నది పెద్దల మాట.

ఎక్కు పెట్టిన బాణము  ఏవిధంగా లక్ష్యాభిముఖంగా ముందుకు దూసుకుపోతుందో అలాగే ప్రారబ్ధ కర్మ కర్త వైపుకు దూసుకు వస్తూ వుంటుంది.అది తగిన ఫలితాన్ని కలుగజేసిన తరువాతనే వదులుతుంది.

किस कारण से, किस विधान से, किस प्रकार, कब, कहाँ, पुण्य व पाप रूपक कर्माएँ मनुष्य करता है, उसी कारण से, उसी विधान से,उसी प्रकार, तभी, उतना ही, वहीं, उसी कर्म का फल विधि के जरीये भुगतना ही पडता है |

प्रारब्ध कर्म जो होता है वह ठीक निशाने पर लगनेवाला तीर जैसा है | उस का निशाँ होता है वह इन्सान, जो उस कर्म फल को झेलना है | इंसान अपने किये का फल बिना पाए नहीं रह्सकता |

yasmaacchayenacha  yadhaa cha yadaa cha yaccha
yaavaccha yatra cha shubhaashubaatma karma
tasmaacchatena cha tathaa cha tadaa cha taccha
taavaccha tatra cha vidhaatruvashaadupaithi

Human, why, how, what for, where, when, how much, does the deeds, has to under go the result of the same deeds in the same way, at the same place. of the same size, at the same time  given by the destiny. He is bound to receive the fruits of his deeds in the same way and with the same intensity .

It is like an arrow aimed at the target which seldom fails and causes the pain or pleasure to the same extent as he did his deeds, good or bad.

*********************************************************************************

 33
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

यदेवोपनतं दु:खात् सुखं तद्रसवत्तरं।

निर्वाणाय तरुच्छाया तप्तस्य हि विशेषतः ॥ - विक्रमोर्वशीयं (महाकवि कालीदास्)

యదేవోపనతం దుఃఖ్ఖాత్ సుఖం తద్రసవత్తరం l

నిర్వాణాయ తరుచ్ఛాయా తప్తస్య హి విశేషతః ll - విక్రమోర్వశీయం(మహాకవి కాళీదాసు)

ఎండ వేడి ఏమిటని ఎందుకంత వాడియని

అనుభవించ అర్థమౌను అది ఎంతో కష్టమని

నీడపట్టునే వుంటే నిజము తెలియజాలవని

నీకు అర్థమయ్యెనేని నీవు కష్ట పడుదువని

చెప్పుచుందిలే చెట్టు చెవిన వేయి ఈగుట్టు

यदेवोपनतं दु:खात् सुखं तद्रसवत्तरं।

निर्वाणाय तरुच्छाया तप्तस्य हि विशेषतः ॥ - विक्रमोर्वशीयं (महाकवि कालीदास्)

छाँव समझ तू सकता 

जब गर्मी अपनाता

सुख चैन समझ सकता

जब बाधा खुद लेता

Yadevopanatam dukhaat sukham tadrasavattaram l

Nirvaanaaya taruchchhaayaa taptasya hi visheshatah ll - Vikramorvasheeyam(Mahaakavi Kalidas)

Come to know,you, shelter

When you feel hot summer

Difficulty,if you cross

Happyness come across

*******************************************************************************

34

सदयं हृदयं यस्य भाषितं सत्यभूषितम् ।

कायं परहितं यस्य कलिस्तस्य करोति किम् ॥

సదయం హృదయం యస్య భాషితం సత్యభూషితం |

కాయం పరహితం యస్య కలిస్తస్య కరొతి కిం ||

సదయమైన హృదయముండి సత్య భాష భుషణుడై

పర హితమే పరమావధి పరమాత్మను చేరుటకును

అని నమ్మిన వాని నేమి ఆ కలి ఇక చేయగలడు

ఆలకించుడీ  సూక్తి అందుకోండి మీరు ముక్తి

ह्रदय कभी सदय हो

सत्यवचन भूषण हो

पर हित ही परमात्मा

का साया समझ गयो

करता क्या कलिपुरुष

वही तेरा महा धनुष

sadayaM hRudayaM yasya bhaaShitaM satyabhUShitam |

kaayaM parahitaM yasya kalistasya karoti kim ||

Heart with compassion

Free from any corruption

No hurting no flirting

Making word lethal sword 

With truth as the sharp blade

How can that KALI great

Dare to come to you to treat

*******************************************************************************

35
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal   Quote

జ్యేష్ఠో భ్రాతా పితా చైవ యశ్చ విద్యాం ప్రయచ్ఛతి |

త్రయస్తే పితరో జ్ఞేయా ధర్మే వర్త్మనివర్తినః ||

-రామాయణ, కిష్కింధా కాండ

జన్మనిచ్చిన తండ్రి, జ్యేష్ట సహోదరుడు, తన పురోగతినే కాంక్షించుతూ విద్యతో గూడిన ఎన్నో లౌకిక విషయాలు చెప్పే గురువు ,ఈ మువ్వురూ తండ్రులే. తండ్రి జన్మనివ్వడమే కాకుండా తన సర్వస్వము వెచ్చించి,విద్యాబుద్ధులు చెప్పించి ప్రయోజకుని చేస్తాడు. మరి అన్నో! అన్న ఒక నీడ లాంటివాడు. తండ్రికి తెలియని విషయాలు కూడా తెలుసుకొని తన తమ్మునికి కవచమై కాపాడుతాడు. ఇక గురువో! teacher,guiden అన్న పదాలు గురు అన్న శబ్దమునకు ప్రత్యామ్నాయములు కావు. తాను జ్ఞాన ఝరికి ఆవలి వైపున ఉంటూ తన శిష్యుని తనదరిని చేర్చుకొంటాడు. మరి గురువుకు పిత్రుస్తానము లేకుండా ఎట్లు పోతుంది. అందుకే వాల్మీకి ఋషి పుంగవులు ఈ ముగ్గురినీ తండ్రులు అన్నాడు.

ज्येष्ठो भ्राता पिता चैव यश्च विद्यां प्रयच्छति ।

त्रयस्ते पितरो ज्ञेया धर्मे वर्त्मनि वर्तिनः ॥

-रामायण, किष्किन्धा काण्ड

पिताजी , बड़े भाई  और गुरूजी तीनों पिता होते हैं आदमी केलिए जो धरम के राह पर चलता है | पिताजी तो जनम कारक होते हैं और  पलपोस कर बड़ा करता है ,हमारे उन्नति केलिए वे ही पहले कारण होते हैं | उन्हें सम्मान करना सहज है | बड़ा भाई पिता से कम उम्र का होने से अनुज के छाया बनके उसे सम्बालता है |उसलिये उसे पिटा का सम्मान देना पड़ता है |तीसरा तो गुरु है | गुरु एक ऐसा महान व्यक्ति है जो जनान के उस पार रहतेहुए भी अपने शिष्यों को इस ज्न्यान नदीका पार करवाता है | उसीलिये वे तीसरे पिटा बनते है | अंग्रेजी के teacher व guide अर्थ में गुरु के सामान नहीं होते |

jyeShTho bhraataa pitaa chaiva yashcha vidyaaM prayachChati |

trayaste pitaro j~neyaa dharme vartmani vartinaH ||

-raamaayaNa, kiShkindhaa kaanda

Meaning of the subhAShita:

An elder brother, father himself and he who gives knowledge - these three are to be perceived(respected) as fathers by those on the path of virtue.

A father, as we know by definition, is the man who gives birth to us. He is to be respected and revered always! But then, in one's life, one encounters more than one father figures!An elder brother, who protects and nurtures, is equivalent to a father too.  A guru, who imparts knowledge and gives birth to a new perspective in the being. A Guru is the one who has crossed over to the other side of this life and can take you there. A teacher or a guide can′t do so.Hence he is also to be revered as a father!

*********************************************************************************

36

అజరామర సూక్తి

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

अहिंसा प्रथमं पुष्पं पुष्पमिन्द्रिय निग्रहः ।

सर्वभूतदया पुष्पं क्षमा पुष्पं विशेषतः ॥

ज्ञानं पुष्पं तपः पुष्पं शान्तिः पुष्पं तथैव च ।

सत्यमष्टविधं पुष्पं विष्णोः प्रीतिकरं भवेत् ॥

అహింసా ప్రథమం పుష్పం పుష్పమింద్రియ నిగ్రహాః |

సర్వభూతదయా పుష్పం క్షమా పుష్పం విశేషతః ||

జ్ఞానం పుష్పం తపః పుష్పం శాంతి పుష్పం తథైవ చ |

సత్యమష్టవిధం పుష్పం విష్ణోః ప్రీతికరం భవెత్ ||

విష్ణువు అంటేనే సర్వ వ్యాపి. ఆయన లేని చోటు లేదు దాల్చని రూపము లేదు. ఆయనను ఎపెరుతోనైనా ప్రీతితో పిలుచుకోనవచ్చు.ఆయనకు శివ కేశవ భేదము లేదు.'హరి యను రెండక్షరములు హరియించును పాతకముల' అన్నది భాగవత వాక్కు.అసలు హరికి అనంతార్థాలు  వున్నాయి. అన్నీ కలిపితే ఆయనే, విడివిడిగా కూడా ఆయనే.

మరి ఆయనకు ఏ పూల పూజ ఇష్టమని పెద్దలు చెప్పినారో చూస్తాము. ఆయన పూజకు మొదటి పుష్పమే అహింస,ఇంద్రియ నిగ్రహము రెండవ పుష్పము,భూతదయ మూడవ పుష్పము, విశేషించి క్షమా పుష్పము నాలుగవది,జ్ఞానము ఐదవది, తపస్సు ఆరవది,శాంతి ఏడవది,సత్యము ఎనిమిదవది.సత్యము అంటే మనము చెప్పే నిజాము అబద్ధము కాదు. నిత్యమూ శాశ్వతము ఐనదే సత్యము ,అదే పరమాత్మ.ఇక క్షమా ను గూర్చి ఒక మాట .ఎవరివద్ద మొదటి మూడు పుష్పములు ఉంటాయో నాలుగవ పుష్పమమిన క్షమా దానికదే చేరుతుంది.' క్షమయయా నిష్ఠితాం జగత్ 'అన్నది రామాయణ, భారత వాక్కు. క్షమ అంటే ఓర్పు ,సహనము. మనము తెలుగులో నిన్ను నేను క్షమించుతాను అంటే నాకు నీవు చేసిన అపకారమును సహించుచున్నాను అని అర్థము. forgive కు సమానార్థకము కాదు.

మరి ఈ ఎనిమిది పుష్పాలు సాధించితే అన్నీ సాధించినట్లే.

भगवान विष्णुजी नीचे दिएहुए पुष्प अपने पूजा केलिए बहुत उपयुक्त मानते हैं |

१.अहिंसा २.इन्द्रियों का निग्रह ३. भूत दया ४. विशेषतः क्षमा ( महा कवी वाल्मीकि और वेद व्यास 'क्षमया निष्ठि ताम जगत' बोले हैं. क्षमा का अर्थ है सहन शीलता ५. ज्ञान  ६.तपस ७. शांति और ८. सत्य होते हैं. सत्य का वह अर्थ नाही है जो सच और झूट के सिल्सिलेमे प्रयोग करते हैं | सत्य वही होथा है जो अजरामर होथा है |

अगर इन आठ पुष्पों को हम अप्नालियेंगे तो भगवान् को बहुत आसान से प्रसन्ना कर सकते हैं |

ahiMsaa prathamaM puShpaM puShpamindriya nigrahaH |

sarvabhUtadayaa puShpaM kShamaa puShpaM visheShataH ||

j~naanaM puShpaM tapaH puShpaM shaantiH puShpaM tathaiva cha |

satyamaShTavidhaM puShpaM viShNoH prItikaraM bhavet ||

The very meaning of Vishnu is omniscient,that is there is no such place where he is not present.There are innumerable number of meanings of 'Hari'. That is ,he is one in all and all in one. There is no discrimination like Shiva or Vishnu. Let us see what flowers he like for his pooja:

Non-violence is the first flower, control over the senses is a flower, compassion towards all beings is a flower, forbearance is a flower especially, (right) knowledge is a flower, penance is a flower, then, also, peace is a flower, truth being the eighth flower - these are dearest to Lord vishnu.

*********************************************************************************

 37

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal Quote

కిం మిత్రమంతే సుకృతం న లొకాః

కిం ధ్యేయమీశస్య పాదం న శోకాః |

కిం కామ్యమవ్యాజసుఖం న భొగాః

కిం జల్పనీయం హరినామ నాన్యత్ ||

మిత్రులెవరు?వ్యక్తులు కాదు నీ సత్కర్మలు.పరిశీలింప వలసినవి,పరిగణింవలసినవి, పరమాత్మునిపాదాలు కానీ నిన్ను చుట్టుకొన్న కష్ట పరిస్థితులు కావు.కోరవలసినది అనిర్వచనీయమైన ఆనందముగానీ అల్పమైన క్షణిక సుఖాలు కాదు.ఫలప్రదమైనది భగవన్నామ స్మరణము తప్పించి అన్యథా కాదు.

किं मित्रमन्ते सुकृतं न लोकाः

किं ध्येयमीशस्य पादं न शोकाः ।

किं काम्यमव्याजसुखं न भोगाः

किं जल्पनीयं हरिनाम नान्यत् ॥

कौन मित्र हैं | तुम्हारे सत्कर्म के अलावा कोई नहीं | क्या सोचना है? भगवान् के चरण कमल,तुम्हारे कष्ट परिस्थितियाँ नहीं.क्या मांगना है ? ये लौकिक सुख नहीं अनिर्वचनीय आनंद मांगना है.सोच में क्या रहना है | परमात्मा के शुभ नाम के अलावा कुछ नहीं|

kiM mitramante sukRutaM na lokaaH

kiM dhyeyamIshasya paadaM na shokaaH |

kiM kaamyamavyaajasukhaM na bhogaaH

kiM jalpanIyaM harinaama naanyat ||

Who is a friend in the end?  Good deed(s), not people.  What should be contemplated upon?  The Lord's feet, not sorrows.  What should be desired?  Un-abound happiness, not indulgences.  What should be prattled?  Only the name of shrI hari, nothing else.

రస గంగాధరం

रसगङ्गाधरं

Rasagangaadharam

********************************************************************************

38

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal Quote

लुब्धस्य नस्यथि यशः पिशुनस्य मैत्री
नष्टक्रियस्य कुलमर्ध परस्य धर्मः
विद्याफलं व्यसनिनं कृपणस्य सौख्यं
राज्यं प्रमत्त सचिवस्य नराधिपस्य

లుభ్ధస్య నస్యథి యశః పిశునస్య మైత్రీ
నష్ట క్రియస్య కులమర్థ పరస్య ధర్మః
విద్యాఫలం వ్యసనినః క్రుపణస్య సౌఖ్యం
రాజ్యం ప్రమత్త సచివస్య నరాధిపస్య

లుబ్ధత్వము కీర్తిని పోగొట్టును.లేనిపోని దోషములను ఎవరో ఒకరితో ఏకరువు పెట్టుట  స్నేహమును పోగొట్టును.కర్మ భ్ర్షష్ష్ఠుత్వము కులమును చెరచును.ధనమోహము ధర్మమును చెడుచును, చెడు అలవాట్లు విద్యను నాశము చేయును, అవసరాలకు కూడా డబ్బు ఖర్చు పెట్టని అలవాటు సౌఖ్యమును పోగొట్టును.ఏమరిపాటు కలిగిన మంత్రి రాజులు రాజ్యములను వదులుకోనవలసి వచ్చును.

लोभी यश खोता है, अफवाह दोस्ती खोनेदेता है, करम भ्रष्ट अपने 'वर्ण' खोबैठता है, दुर्व्यसन विद्या का अवरोध होजाता है, अवसर में भी पैसा नहीं खर्च करनेवाला अपने सुविधाएं खोता है, जो राजा और मंत्री प्रमत्त रहते हैं वे राज्य को ही खोना पड़ता है |

lubhdhasya nasyathi yasah pishunasya maitree
nashtakriyasya kulamartha parasya dharmah
vidyaaphalam vyasaninah krupanasya soukhyam
raajyam pramatta sachivasya paraadhipasya

A greedy loses fame, gossips land in defame,a leggard in duty loses his 'varna' (caste),a miser deprives of his comforts, the king and minister who are not proactive lose their kingdom.

*********************************************************************************

39

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal Quote

यद्यदालिखति मनः आशावर्तिकाभीः हृदयफलके ।

तत्तद्बाल इव विधिर्निभृतं हसित्वा प्रोञ्छति ॥

యద్యదాలిఖతి మనహ్ ఆశావర్తికాభీః హౄదయఫలకే |

తత్తద్బాల ఇవ విధిర్నిభృతం హసిత్వా ప్రొఞ్ఛతి ||

హృదయ ఫలకము మీద మనసు తన కోరికల కుంచెతో వ్రాసిన వ్రాతలన్నీవిధి పసిబాలునిలాగా అదంతా చెరిపి నవ్వుతూవుంటాడు .ఇక్కడ కవి విధిని పసిబాలునితో పోల్చుట అత్యంత సుందరము. తానూ చెరపనూ వచ్చు చెరపకనూ పోవచ్చు. కానీ చెరచాలనుకొంటే మనకు తెలియకనే చేసివేస్తాడు. తానొకటి తలిస్తే దైవమొకటి తలుస్తాడంటే ఇదేకదా!

కానీ విధి బలీయమని వీధిలో దీపము పెట్టి దేవుడా నీవే దిక్కు అనడము పూర్తిగా అసమంజసము. భగవంతుని సాధించినవానికి అందనిదేముంది.

यद्यदालिखति मनः आशावर्तिकाभीः हृदयफलके ।

तत्तद्बाल इव विधिर्निभृतं हसित्वा प्रोञ्छति ॥

ह्रदय फलक पर हमारा मन हाथ में अपने इच्छाओं के 'ब्रश' (तूलिका) लेतेहुए एक अच्छा चित्र बनानेका प्रयास करता है | लेकिन विधि एक नह्न्ने मुन्ने बालक जैसा आकर चुपचाप उसे अपने ढंग से साफ़ कर देता है |

हमारा सोच एक है तो उनका सोच और एक होगा |

लेकिन ऐसा समझ के हिम्मत कभी भी नहीं हारना है | कठोर भक्ति से हम परमात्माको प्रसन्ना कर्सकते हैं |

yadyadaalikhati manaH aashaavartikaabhIH hRudayaphalake |

tattadbaala iva vidhirnibhRutaM hasitvaa pro~nChati ||

Whatever the mind inscribes (paints), with the brushes of desire, on the board of the heart, fate, stealthily, smilingly, wipes it all out, like a little child!

Man proposes, God disposes!

Not all desires of everyone burgeon and culminate in bearing fruit.  One may paint his heart in all hues and shades of his desires, but only destiny has the final say.  The poet beautifully compares destiny to a little child, who stealthily, yet with a smile on his face, does some mischief and leaves the site without a trace :).  Similarly, destiny sneaks up noiselessly, wipes out all efforts and desires without a trace and leaves unperturbed!

స్వస్తి.

*********************************************************************************

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal Quote

ज्येष्ठत्वं जन्मना नैव गुणैर्ज्येष्ठत्वमुच्यते

गुणाद्गुरुत्वमायाति दुग्धं दधि घृतं क्रमात्

జ్యెష్ఠత్వం జన్మనా నైవ గుణైర్జ్యేష్ఠత్వముచ్యతే

గుణాద్గురుత్వమాయాతి దుగ్ధం దధి ఘృతం క్రమాత్

ముందు పుట్టినంత మాత్రాన అధికారము హస్తగతము కాదు. దానికి ప్రావీణ్యత అవసరము.ప్రావీణ్యత అన్నది నిష్ఠురత,నియమ బద్ధత,నిర్భయత,నిరాడంబరత మొదలైనవి కలిగిన యెడల వస్తుంది.

ఈ విషయము మనము పాలను చూస్తే అర్థము చేసుకొనవచ్చును.పాలు అట్లే ఉండిపోతే పనికిరాకుండా పోతాయి. కాచి తోడు పెడితే పెరుగౌతుంది. పెరుగును చిలికితే వెన్న వెన్నను వేడిచేస్తే  నేయి వస్తాయి. కావున పరివర్తన తోనే మనిషి శ్రేష్ఠ, శ్రేష్ఠతర,శ్రేష్ఠతముడు కాగలుగుతాడు.

सिर्फ़ पहले पैदा होनेसे आदमी प्रभुता नहीं पासकता | केवल वह अपने प्रवीणता से ही बनता है | निडरता, निष्ठुरता,नियमबद्धता से ही वह उन्नाती पासकता है | हम दूध को देखेंगे तो अगर वह वैसा ही रह्गयातो बिना किसी काम का निरुपयोग होजाता है | दूध को गरम करके, ठण्डा होने के बाद थोड़ा छांच डालेंगे तो वह दही बन जाता है | उसे मन्थन करनेसे माखन मिल्जात है | उसे गरम करनेसे घी मिलता है | इसी तरह आदमी परिवर्तन होते होते ही श्रेष्ट बन सक्ता है |

jyeShThatvaM janmanaa naiva

guNairjyeShThatvamuchyate

guNaadgurutvamaayaati

dugdhaM dadhi ghRutaM kramaat

Mere seniority doesn't get the worth and hence it seldom comes by birth, it comes through efficacy that is respectability comes from merit, (just as) milk, yogurt, ghee - in order.

As we all know milk comes first. From milk comes yogurt. Yogurt is churned to get butter and in turn, the butter is melted perfectly to get ghee. Ghee is the 'cream of the crowd', literally and figuratively as well. Milk or yogurt can't claim that spot, just because they came first and in fact aided the production of the ghee. Without milk, there would be no ghee indeed. But then, the order of birth alone will have no bearing when it comes to nature or qualities.

*********************************************************************************

41

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal Quote

दारिद्र्यात्पुरुषस्य बांधवजनो वाक्ये न संतिष्ठते

सुस्निग्धाः विमुखीभवन्ति सुहृदः स्फारीभवन्त्यापदः

सत्त्वं ह्रस्वमुपैति शीलशशिनः कान्ति परिम्लायते

पापम् कर्म च यत्परैरपि कृतं तत्तस्य सम्भाव्यते

దారిద్ర్య యాత్పురుషస్య బాంధవజనో వాక్యేన సంతిష్ఠతే

సుస్నిగ్ధాః విముఖీ భవంతి సుహృదః స్ఫారీభావంత్యాపదః

సత్వమ్ హ్రస్వముపైతి శీలశశినః కాంతి పరిమ్లాయతే

పాపం కర్మచ యత్పరైరపి కృతం తత్తస్య సంభావ్యతే

ఒకసారి వ్యక్తి దరిద్రుడైనాడంటే, అతని మాట బందువులు సరకు చేయరు,స్నేహితులతని విసర్జించుతారు,అతని దురదృష్టము విచ్చలవిడిగా తాండవము చేస్తుంది, శారీరిక మానసిక బలహీనతలు పుష్కలముగా ఏర్పడుతాయి.కళకళలాడే తన భాగ్యచంద్రుడు వెలవెల పోతాడు, మరియు పరులు చేసిన తప్పులు కూడా తన నెత్తిపైకి రావచ్చు.

మరి ధనమే సర్వస్వమా అంటే అది నిజము కాదు . పెద్దలు ఈ మాట కూడా చెప్పినారు .

'అర్థానాం ఆర్జితం దుఃఖం ఆర్జితానాంచ రక్షణే-- ఆయేత్ దుఃఖం వ్యయేత్ దుఃఖం కిమర్థం దుఃఖ భాజనం'. డబ్బు సంపాదించితే దాచుకొనే బాధ పడవలె, డబ్బు ఖర్చుచేస్తే సంపాదించే బాధ పడవలె, కాబట్టి దుఃఖ కారకమైన డబ్బు ఎందుకు అని అంటున్నారు. మనము దీనిని దుఃఖము కలిగించే  డబ్బువద్దు అన్న మాటను ఎట్లు అన్వయించుకోవలెనంటే , అవసరానికి తగిన సంపాదన కావలసినదేకానీ అపరిమిత సంపాదన అనవసరము అని. మనము హద్దుమీరి సంపాదించినది మంచిచెడ్డలనరసి పాత్రునికి దానము చేయవలెను.

కలిమిగల లోభికన్నను

విలసితముగ పేదమేలు వితరణియైనన్

చలిచెలిమ మేలుకాదా

కులనిధి యంబోధికన్న గువ్వల చెన్నా

అన్నది గువ్వలచెన్న శతక కర్త చెప్పిన నీతి వాక్యము.

కావున సంపాదన మన అదుపులో వుండవలసినదే కానీ సంపాదన అదుపులోనికి మనము పోకూడదు.

अगर किसी का किस्मत न ठीक होके जरीब बंजाथा है तो उनके रिश्तेदार उनका कदर नहीं करते,दोस्त हाथ छोड़ देते,तकदीर सरपे नाचती रहती है,शरीर और मानसिक क्लेश बहुत सारे होजाते हैं| अपने भाग्य चन्द्रमा कला विहीन होजाता है| दूसरोंके किये हुवे दुष्कार्यों का फल इन लोगों को को भुगाथ्ना पड़ता है|

हमारे पूर्वजों ने ऐसा भी कहे हैं|

अर्थानां आर्जितम् दुःखम् आर्जितानांच रक्षणे

आयेद्दुखं व्ययेतः दुःखम् किमर्थम् दुःख  भाजनम्

पैसा कमानेसे या गमानेसे भी व्यथा तो होता ही है| कमाएंगे तो हम उस के आरक्षण में जुटे रहना पड़ता है और गमायेंगे तो फिर कमाना पड़ता है| तब यह दुःख का कारण होनेवाला पैसा कमाना क्यों है|

अगर इ दोनों टिप्पणियाँ मिलकर पढेंगे तो यह महसूस होता है की जितना तक का अवसर है उठ्नातक कमाना ही है और अगर उसके आगे भी कमाई निकल्जाती है तो वह पैसा उन दरिद्रों में बाँट देना चाहिए जिन को उस पैसे का सही अवसर है|

Daaridryaatpurushasya baandhavajano vaakye na santishthate

Susnigdhaah vimukheebhavanti suhridah sphaareebhavantyaapadah

Sattwam hraasamupaiti sheelashashinah kaantih parimlaayate

Paapam karma cha yatparairapi kritam tattasya sambhaavyate

If one is poor,  his relatives don’t heed his words, even loving friends neglect him, his misfortunes spread out, his physical and mental strength shrinks, the moon of his good conduct becomes pale and even the wrongs committed by others are foisted on to him.

There is one saying in Sanskrit:

arthaanaam aarjitam duhkham aarjitaanaancha rakshane

aayeddhukham vyayeddukham kimartham duhkha bhaajanam.

If we earn more we have to be careful and take strain to safeguard it. If we lose money we have to strain again to earn. In either way we are committed to the pain. Hence we have to earn that much which suits our needs and the rest to be distributed to the poor and the oppressed.

మృచ్ఛ కటికము (రాజా శూద్రక)

मृच्छ कटिकम् (राजा शूद्रक)

Mrichchhakatikam (Raja Sudraka)))

*********************************************************************************

 42
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal Quote

आरभ्यन्तेऽल्पमेवाऽज्ञाः कामं व्यग्रा भवन्ति च

महारंभाः कृतधियः तिष्ठन्ति च निराकुला:

ఆరభ్యన్తేsల్పమెవా s జ్ఞాః కామం వ్యగ్రా భావంతిచ

మహారంభాః కృతథియః తిష్ఠన్తి చ నిరాకులాః 

మూర్ఖులు చిన్నపనిని చేతబూని అడ్డమొచ్చే ఆటంకాలను అతి పెద్దవిగా తలచుతుంటారు .

అదే ధీరులు 

తము తలపెట్టినది ఎంత పెద్ద పనియైనా అంతరాయాలు ఎంత

పెద్దవయినా  అనాయాసముగా 

అధిగమించి అంతపనినీ ఆసాంతము నెరవేరుస్తారు . 

मूर्खजन छोटा काम हाथ लेके बीच में आनेके छोटे छोटे अटकलों को भी बहुत बड़े समझके बैठ जाते 

हैं। लेकिन महान लोग जो होते हैं वे बड़े कामों को ही थाम लेते हैं और उन कामों को पूरा करनेमे 

सामने कितने  बडे  आपत्तियाँ  भी आ पड़े  वे हिलते नहीं किंतु उन आपत्तियों को तिनके के सामान 

मानके ,बहुत सुगम गति  से उन को पार करके चले जाते हैं। 

Aarabhante’lpamevaa’jjnaah kaamam vyagraa bhavanti 

chaMahaarambhaah kritadhiyastishthanti cha niraakulaah

Fools start an undertaking in a small way and they struggle to complete it.  Great men 

start in a big way and accomplish the task  remaining unruffled in spite of its 

magnitude.

శిశుపాల వధ (మాఘ మహాకవి)

शिशुपाल वध (माघ महा कवि)

Shishupaalavadham  (Maagha kavi)

*********************************************************************************

43

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal Quote

జలే శైత్యాదికం యద్వజ్జల భానుంన సంస్పృ శేత్ l

బుద్ధేః కామాదికం తద్వ చ్చిదాభాసం ణ సంస్పృశేత్ ll

తటాకములోని జలములోగల సూర్యబింబమునకు, అజలముయోక్క గుణములుగానీ,జలచరములుగానీ ఏవిధముగా అంటవో  అదే విధముగా బుద్ధి యొక్క గుణములు ఆత్మనంటవు.

जले शैत्यादिकं यद्व ज्जल भानुं न संस्पृशेत  l

बुद्धेः कामादिकम तद्व च्चिदाभासं सा संस्पृशेत  ll

सूरज का छाया जो तालाब में पड़ता है उसे उस तालाब के कोई भी गुण नहीं छूसकता। उसी तरह बुध्दी की मनमानी आत्मा को कुछ नहीं करसकता। 

jale saityaadikam yadva jjalam bhaanum na samspruseth l

buddheh kamadhikam tadva cchida bhavam na samspruseth ll

The sun on the sky reflects in the water of ,say, a lake. The qualities of the water in the lake can not attribute to the sun. He is their but remains untouched and unswayed.As told earlier ATMA is the reflection of PARAMAATMA. In the same way the qualities of our mind can not influence the SOUL.

జగద్గురు శంకరాచార్య
जगद्गुरु शंकराचार्य
Jagadguru Shankaracharya

*********************************************************************************

44

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal Quote

तावदाश्रयते लक्ष्म्या तावदस्य स्थिरं यशः ।

पुरुषस्तावदेवासौ यावन्मानान्न हीयते ॥

తావదాశ్రయతే లక్ష్మ్యా తావదస్య స్థిరం యశః

పురుషస్తావాడె వాసౌ యావన్మానాన్నహీయతే

ఒక వ్యక్తి ధనికుడైనా, యశోవంతుడైనా, ప్రాజ్ఞుడయినా సమాజములో గౌరవము పోగొట్టుకోకుండా వున్నంతవరకే .

कोई भी धनवान , कीर्तिमान या प्रज्ञाशाली अपनी अस्तित्व तब तक रख सकता है जब तक समाज उसका कदर करता है 

Taavadaashreeyate lakshmyaa taavadasya sthiram yashah

Purushastaavadevaasau yaavanmaanaanna heeyate

One can accumulate wealth, one’s fame remains  stable  and one is  considered a man of substance  only so long as one commands the respect of society.

కిరాతార్జునీయము (భారవి)

किरातार्जुनीयम (महाकवि भारवि)

Kirataarjuneeyam (bharavi)

*********************************************************************************

45

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति 

Eternal Quote

नहि प्रियं वक्तुमिच्छन्ति मृषा हितैषिणः

నహి ప్రియం వక్తుమిచ్ఛంతి మృషా హితైషిణః

మనసారా పరులమేలు తలచేవారు కపట స్తోత్రములు ఎన్నటికి చేయరు.

नहि प्रियं वक्तुमिच्छन्ति मृषा हितैषिणः

जोलोग चित्त  शुद्धि से दूसरोंके भलाई चाहते हैं  वे उनके झूटी स्तुति नहीं करते

Nahi priyam vaktumichchhanti mrishaa hitaishinah

Those who mean well for others do not want to  please them  by false praise.

కిరాతార్జునీయం(మహాకవి భారవి)

किराथार्जुनीयम (महाकवि भारवि)

Kiraataarjuneeyam (Mahakavi Bharavi)

*********************************************************************************

46

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति
Eternal  Quote

प्रायः प्रत्ययमादत्ते स्वगुणेषूत्तमादरः

ప్రాయః ప్రత్యయమాదత్తే స్వగుణేషూత్తమాదరః

గుర్తింపు గౌరవము ఒక వ్యక్తియందు తనపై ,తన నడవడికపై ,తగినంత నమ్మకాన్ని కలుగచేస్తుంది .

प्रायः प्रत्ययमादत्ते स्वगुणेषूत्तमादरः

मान्यता मिलनेसे व्यक्ति को अपने आप पर अपने व्यवहार ,बर्ताव व ढ़ंग पर भरोसा दिलाता है |

Praayah pratyayamaadatte swaguneshoottamaadaarh

Respect or recognition confered on a person of noble character instills  belief in his own good qualities and in him itself.

*********************************************************************************

47.

అజరామర సూక్తి - 
अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

पतितः पशु रपि  कूपे निस्सर्तुम चरण चालनं  कुरुते 

धिक्त्वाम चित्त! भावाब्धे रिच्छामपि नो बिभर्षि निस्सर्तुम 

పతితః పశురపి కూపే నిస్సర్తుం చరణ చాలనం కురుతే 

దిక్త్వాం చిత్త! భవాబ్ధే రిచ్ఛామపి నో బిభాషి నిస్సర్తుం 

బావిలో పడిన పశువు కూడా బయట పడుటకు బలంగా కాళ్ళు ఆడిస్తుంది . మరి మానవుడెందుకో సంసారమనే ఈ బావిలో పడినా అట్లే ఉండవలేననుకొంతున్నాడు కానీ బయట పడే ప్రయత్నమూ చేయుట లేదు . 

पतितः पशु रपि  कूपे निस्सर्तुम चरण चालनं  कुरुते 

धिक्त्वाम चित्त! भावाब्धे रिच्छामपि नो बिभर्षि निस्सर्तुम 

अगर कोई पशु भी कुएँ में गिर पड़ता है तो वह बाहर आने केलिए अपने पैरोंको जोर देके हिलाती है।  लेकिन मनुष्य इतना तक भी नहीं जाने इस संसार के कुएँ  में ही दबा रहता है। 

Patitah pashurapi koope nissarthum charana chaalanam kuruthe 

dhiktwaam chitta! bhavaabdhe richchaamapi bibhaashi nissarthum

An animal when falls into a well shakes  legs to the best of ability to come out. But it is pity that the human being will never try to come out of the 'samsaara koopam'(the well of desires and pleasures.

*********************************************************************************

48.

అజరామర సూక్తి

अजरामर सूक्ति
Eternal  Quote

उत्सवे व्यसने प्राप्ते दुर्भिक्षे शत्रु संकटे

राजद्वारे स्म्शानेच य तिष्ठति स बान्धवाः

ఉత్సవే వ్యసనే ప్రాప్తే దుర్భిక్షే శత్రుసంకటే

రాజద్వారే శ్మశానేచ య తిష్ఠతి స బాంధవః

ఆనందములోనూ ఆపత్తులోనూ దుర్భిక్షము లోనూ దుష్ట బాధలందును మహారాజు ఆస్థానములోనైనా మరుభూమియందైనా అండగా నిలచినవాడే అసలైన మిత్రుడు.అసలు సూర్యునికి మిత్రుడు అన్న నామాంతరముంది.  మరి నిజంగానే ఈ సృష్ఠికి ఆయన మిత్రుడే కదా. ఆయన వెలుగేలేని ఒక రోజునైనా ఉహించగాలమా! ఎన్ని చిక్కటి మబ్బులకైనా చిక్కక ,అంతో ఇంతో ఎంతో కొంత తనకు వీలయినంత వెలుతురు లోకానికి పంచే ఆయన, మిత్రులు అనిపించుకోదలచిన వారలకు, ఆదర్శప్రాయుడు కావలెను.ఆయన సహాయ సహకార సౌజన్యములులేక మనమేపనయినా చేసుకోగలమా! స్నేహిత ధర్మమంటే అది. మరి రాత్రి వుండదే అంటే అది నీ వ్శ్రాంతి కొరకే! అందుకే పెద్దలు 

దదాతి  ప్రతిఘృహ్ణాతి గుహ్యమాఖ్యాతి పృచ్ఛతి

భుంక్తేచ భోజయిత్యైవ ఇత్యేతత్ మిత్ర లక్షణం

అన్నారు పెద్దలు.కష్ట సుఖాలు ,మంచిచెడ్డలు, ఆపదానందాలు అన్నింటిలో భాగస్వామ్యము కలిగినవాడే అసలైన మిత్రుడు.

उत्सवे व्यसने प्राप्ते दुर्भिक्षे शत्रु संकटे

राजद्वारे स्म्शानेच य तिष्ठति स बान्धवाः

जोभी आनंद और आपत्ती के समय , दुर्भिक्ष में या दुष्ठों के बीच में

राजा महाराजाओं के सम्मान में या स्मशान में हाथ नहीं छोड़ता वही सच्चा साथी है।

सूरज का दूसरा नाम होता है 'मित्र'।  'मित्र का अर्थ है दोस्त। अगर आप देखेंगे तो सूरज हमारा हाथ नहीं छोड़ता।  चाहे कितनेभी घनघोर अन्धेराहो थोड़ा कुछ रोशनी अपनी तरफ से देथाही रहता है. श्रेष्ठ लोग किसी भी हालत में दूसरों के मददगार ही होते हैं।

अच्छे   मित्र अपने केलिए नहीं सोचते  बल्कि अपने दोस्तों के हित में जुटे रहते हैं।

utsave vyasane praapthe durbhikshe satru sankate

raajadwaare smashaanecha thishtathi sa baandhavaah

He who stands with you both in weal and woe, in penury and prosperity, in great king's court or grave yard is the real friend. In sanskrit Sun has the name 'mitra' whose other meaning is friend. So sun is the real friend who will not leave you even when the darkest clouds hover on you. that is true fiend ship.

Some may get the doubt that he is leaving you during the nights. It is because you need rest.

*********************************************************************************

49.

అజరామర సూక్తి

अजरामर सूक्ति
Eternal  Quote

मरणं प्रकृतिः शरीरिणां विकृतिर्जीवितमुच्यते बुधैः

क्षणमप्यवतिष्ठते श्वसन् यदि जन्तुर्ननु लाभवानसौ

మరణం ప్రకృతిః శరీరిణాంవికృతిర్జీవితముచ్యతే బుధైః

క్షణమప్యవతిష్ఠతే శ్వసన్ యది జంతుర్నను లాభవానసౌ

విజ్ఞులు మరణము ప్రకృతిసిద్ధమైనదని జీవితము యాదృచ్చికము అని నుడువుతారు.ఒక్క క్షణము శ్వాస పీల్చి వదలినామంటే ఆక్షణము జీవితమును సాదినట్లనుకొనవలెను.

मरणं प्रकृतिः शरीरिणां विकृतिर्जीवितमुच्यते बुधैः

क्षणमप्यवतिष्ठते श्वसन् यदि जन्तुर्ननु लाभवानसौ

महान मरण को सहजसिद्ध मानते हैं और जीवित को यादृच्छिक | आगा एक भी लम्हा सांस लेकर छोड़ते हैं तो उस पल हम मृत्यु से बच गये समझना | 

Maranam prakritih shareerinaam vikritirjeevitamuchyate budhaih

Kshanamapyavatishthate shwasanyadi janturnanu laabhavaanasau

Wise men say that death is a natural thing for the embodied soul whereas life is accidental. Even if one is able to breathe and be alive for a second, it should be considered as a gain.

రఘువంశము(మహాకవి కాళీదాసు)
रघुवंश (महा कवी कालीदास)
Raghuvamshamu(Mahaakavi kaaleedaasu)

*********************************************************************************

50

అజరామర సూక్తి

अजरामर सूक्ती
Eternal Quote

उपदेशोऽहि मूर्खाणां प्रकोपाय न शांतये। 
पयःपानं भुजंगानां केवलं विषवर्धनम्॥

ఉపదేశోSహిమూర్ఖాణాంప్రకోపాయ నశాన్తయే

పయఃపానం భుజంగానాం కేవలం విషవర్ధనం

మూర్ఖులకు మంచిసలహా మనసారా ఇచ్చినా అది వారిని శాంతింప జేయక పోగా   అది వారికి కోపహేతువౌతుంది.

పాముకు పాలేన్నిపోసినా వృద్ధి చెందేది  విషమేకదా!

उपदेशोऽहि मूर्खाणां प्रकोपाय न शांतये। 
पयःपानं भुजंगानां केवलं विषवर्धनम्॥

मूर्खोंको उचित सलाह देनेसे, वह, उनलोगों को शांत रखनेके बदलेमे उनका  लोग क्रोध भड़काता है।  जैसे साँप को दूध पिलानेसे  उस का विष ही बढता है।

upadeshihi moorkhaanaam prakopaaya nashaanthaye

payah paanam bhujangaanaam kevalam vishavardhanam

Advice given to fools, makes them angry and not calm them down.
Just like feeding a snake with milk, increases its venom.

*********************************************************************************************************

 51.
అజరామర సూక్తి
अजरामर सूक्ति

Eternal  Quote

गुणाः खलु अनुरागस्य कारणं न बलात्कारः

గుణః ఖలు అనురాగాస్య కారణం నబలాత్కారః 

అనురాగము సద్గుణ సంపదచేత ఆకర్షించబడుతుంది కానీ బలాత్కారము వల్ల కాదు . 

गुणाः खलु अनुरागस्य कारणं न बलात्कारः

सद्गुण सम्पत्ती होती है | उसीलिये  अनुराग सद्गुण से जुटे रहना चाहता है |बलात्कार से अनुराग नहीं पाया जासकता |

Gunaah khalu anuraagasya kaaranam na balaatkarah

It is because of one’s good qualities one is loved but not of force.

మృచ్ఛ కటికము (శూద్రకుడు)
मृच्छ कटिकम् (राजा शूद्रक)
mriccha katikam (shoodraka )

********************************************************************************************************

 52.
అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति
Eternal Quote

అద్వైతానుభూతి 

अक्षि दोषा द्यधैको 2 पि द्वायवद्भाति चन्द्रमाः 

एको 2 प्यात्मा तथाभाति द्वयवन्मायया वृषा 

అక్షిదోషా ద్యధైకో 2 పి ద్వాయవ ద్భాతి చంద్రమాః 

ఎకో 2 ప్యాత్మా  తథాభాతి ద్వయవన్మాయయా మృషా 

ఆకసమున కనిపించునది ఒక చంద్రుడే అయిననూ కంటి దోషము కలవానికి అక్కడ ఇద్దరు చంద్రులున్నట్లు కనిపించును. అదే విధముగా మిధ్యా జ్ఞానము కలవారికి ఒకే ఆత్మ రెండుగా  అనిపించును. అంటే మనలోని ఆత్మా ఆ పరమాత్మ వేరుకాదు మన జ్ఞానలోపము తప్ప అంటున్నారు భగవత్పాదులు.

अक्षि दोषा द्यधैको 2 पि द्वायवद्भाति चन्द्रमाः 

एको 2 प्यात्मा तथाभाति द्वयवन्मायया वृषा 

दृष्टि दोष रहनेवाला कोई भी अगर चाँद के तरफ़ देखता है तो उसे एक के बदले दो दो चाँद नजर आते हैं | उसी तरह मिध्या ज्ञानी को एक ही आत्मा दो दो तरह दिखते हैं|

akshi doshaa dyadhaikopi dwaayavadbhaati chandramaah

ekopyaathmaa tathaabhaathi dwayavanmaayayaa mrushaa

A man having defective sight finds two moons on the sky as against one.Similarly a person having impalpable wisdom mistakes 'atma' to be dual as against one which is true.

ఆదిశంకరాచార్య 

आदि शंकराचार्य
Adishankaraacharya

**************************************************************************************************************************

53.
 అజరామర సూక్తి 
अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

वाग्दंडो 2ध मानदंडः कायदंडा स्तथैवच

यस्यैते   निहिताबुद्धौ त्रिदण्डि स उच्यते 

वेदाभ्यास सतपोज्ञ्यान मिन्द्रियाणाम् च समयमः 

अहिंसा गुरुसेवाच निःश्रेयस्करं  परं 

వాగ్దండో 2 ధ మనోదండ కాయదండ స్తథైవచ 

యస్యై తే నిహితా బుద్ధౌ త్రిదండీ స ఉచ్యతే (11-10)

వేదాభ్యాస స్తపోజ్ఞాన మింద్రియాణామ్ చ సంశయః 

అహింసా గురుసేవాచ నిఃశ్రే యస్కరమ్ పరమ్ (12-83)

మనోవాక్కాయములను త్రికరణములు అంటారు . మనస్సులోని భావము వాక్కులో ప్రతిఫలించితే వాక్కు తెలిపిన భావము శరీరము చేసే ప్రతి పనిలో ప్రతిఫలించవలె. అప్పుడు ఒక వ్యక్తీ తనపని త్రికరణ శుద్ధిగా ఆచరించినట్లౌతుంది. ఎవరైతే ఈవిధముగా మనోదండమును, వాగ్దండమును , కాయ (శరీర)దండమును కలిగి తనను శిక్షించుకొనుచూ ధర్మమార్గమును అనుసరించుతాడో ఆతనిని త్రిదండి అంటారు.ఆవిధముగా 

త్రికరణ శుద్ధికలిగి రాగద్వేషాలకు అతీతంగా వుండే మహనీయులు బహు అరుదు.  

వేదాభ్యాసము,తపస్సు,జ్ఞానము,ఇంద్రియనిగ్రహము,అహింస,గురుసేవ ఇవి మోక్ష సాధనములు . 

ఇటువంటి మహనీయులను త్రికరణ శుద్ధితో నమస్కరించుదాము . 

वाग्दंडो 2ध मानदंडः कायदंडा स्तथैवच

यस्यैते   निहिताबुद्धौ त्रिदण्डि स उच्यते 

वेदाभ्यास सतपोज्ञ्यान मिन्द्रियाणाम् च समयमः 

अहिंसा गुरुसेवाच निःश्रेयस्करं  परं 

मन शब्द और तन को त्रिकरण कहते हैं | मन शब्द में, शब्द कार्याचरण में कार्याचरण काय से जुटना चाहिए | वही त्रिकरण शुद्धि कहलाता है | इस मनोदन,वाग्दंड और काय दंड अपने नियंत्रण में रख के खुद को सुधारते हुए जीवन पथ में चलता है वही त्रिदण्डी
कहलाता है | ऐसे लोगों को बहुत मुश्किल से देखनेको मिलता है |
यह लोग वेदाभ्यास,तापस, ज्ञान, इन्द्रिय निग्रह,अहिंसा,गुरुवर के सेवा को मोक्ष साधन समझ के उन्ही का साधन करते हैं |
उस तरह के महापुरुषों को हम सब मिलके साष्टांग दंड प्रणाम करें |

vaagdando dha maanadandah kaayadandastadaivacha

yasyaite nihitaa buddhou tridandi sa uchyathe

vedaabhyaasa stapojnaana mindriyaanaamcha samshayah

ahimsaa gurusevaacha nih shreyaskaram param

The feel eminating from heart should come as a word from mouth and the word that comes out should reflect in the deed. this is called "Trikarana Suddhi". The manodanda (thought - staff),vaakdanda (word--staff) kaayadanda ( body-- staff) are symbolic to trikaranaass and the person who physically holds the bundle of these three staffs is called 'Tridandi.' We bow before him who has these TRIKARANAS under his total control.

A scholar of vedas, a person devoted to penance,one who earns wisdom,who has total control on his senses, who adhere to non violence , and above all who respects his GURU from the core of his heart becomes eligible for savation(Moksha).

Our salutations to them. 

మనుధర్మ శాస్త్రము 

मनुधर्म शास्त्र 

Manudharma Saastra

************************************************************************************

54.

అజరామర సూక్తి

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

దూరము -- దగ్గర

दॊरस्तोपि समीपस्तो योवाई मनसि वर्तते

योवै चित्तेपी दूरस्तो समीपस्तोपी दूरतः

దూరస్తోపి సమీపస్తో యోవై మనసివర్తతే

యోవైచిత్తేపిదూరస్తో సమీపస్తోహిదూరతః

మనసుకు దగ్గరైనవారు మనకు ఆమడల దూరముననున్నా దగ్గరివారే. అదే మనసుకు

దూరమైనవారు ఎంత దగ్గరివారైనా దూరమైనా వారే.

कोई भी जो दिल में रहते हैं वे चाहे कितने भी दूर हो बहुत, दिल के बहुत करीब लगते हैं। कोई कितनेभी 

नज़दीक हो अगर दिल से दूर है तो बहुत दूर ही लगता है |

doorstopi sameepastho yovai manasi vartate

yovai chittepi doorastho sameepasthohi doorataH

Those nearer to heart are nearer to us, how ever far off they are.Those who are away from 

heart are far off how ever nearer physically they are to us in reality.

**************************************************************************************************************************

55.

అజరామర సూక్తి

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

यदेवोपनतं दु:खात् सुखं तद्रसवत्तरं।

निर्वाणाय तरुच्छाया तप्तस्य हि विशेषतः ॥

యదేవోపనతం దుఃఖాత్ సుఖం తద్రసవత్తరం

నిర్వాణాయ తరుచ్ఛాయా తప్తస్యహి విశేషతః

బాధాతప్తునికి కాలము కలిసివచ్చి సంతోషము అందినపుడు అనుభవించే ఆనందానికి హద్దు ఉండదు .

సూర్యకర సంతప్తుడైన వ్యక్తికి తరుచ్ఛాయ తన్మయత నిచ్చుచున్నది కదా !

यदेवोपनतं दु:खात् सुखं तद्रसवत्तरं।

निर्वाणाय तरुच्छाया तप्तस्य हि विशेषतः ॥

बाधा पीड़ित व्यक्तिको अचानक खुशियाँ आगये तो वह फूला नहीं समाता जैसे सूरज के गर्मी से जलते हुए तन को तरवर की छाया मिलजाती है |

Yadevopanatam dukhaat sukham tadrasavattaram

Nirvaanaaya taruchchhaayaa taptasya hi visheshatah

The happiness one gets after a period of grief is all the more enjoyable. One who is afflicted by the 

intense heat of the Sun better enjoys the shade given by a tree than one who is not exposed to the 

Sun’s rays.

విక్రమోర్వశీయము (మహాకవి కాళీదాసు)

विक्रमोर्वशीयम् (महा कवि कालीदास्)
Vikramorvasheeyam Natakam (Mahakavi Kalidasa)

*****************************************************************************************

56.

అజరామర సూక్తి - 185

अजरामर सूक्ति  - 185
Eternal Quote   - 185

धारणाद्धर्म इत्याहुः धर्मो धारयते प्रजा 

यात्स्या द्धारण संयुक्तःसधर्म इतिनिश्चयः 

युवैव धर्मशीलः स्यादानित्यम खालुजीवितम 

कोहिजानाति कस्याद्य मृत्युकालो भवेदति 

ధారణాద్ధర్మ ఇత్యాహుః ధర్మో ధారయతే ప్రజాః 

యత్స్యాద్ధారణ సంయుక్తః సధర్మ ఇతినిశ్చయః 

యువైవ ధర్మశీలః స్యాదనిత్యం ఖలు జీవితం  

కోహిజానాతి కస్యాద్య మృత్యుకాలో భవేదతి 

ధర్మమనే పదానికి వ్యవహారములో అనేక అర్థాలు చెప్పవలసి వస్తుంది. ప్రకరణాన్ని బట్టి అర్థభేదం సంభవిస్తుంది. ఇక్కడ ధర్మానికి, 'లోక వ్యవస్థ దెబ్బ తినకుండా ప్రతివాడు అనుసరించవలసిన సామాన్య నియమము' అన్న అర్థము చెప్పుకొంటే సరిపోతుంది. సమాజాన్ని చక్కజేసే ధర్మాలను ఎవరూ అతిక్రమించగూడదు. అలా అతిక్రమిస్తే సమాజము దెబ్బతింటుంది . పశు పక్షి క్రిమి కీటకాదులు తమ నియమిత ధర్మాన్ని అతిక్రమించవు . ఆ ఇబ్బంది ఒక మానవునకు మాత్రమె! అందుకే ఇన్ని శాస్త్రాలు ఇన్ని నీతులు. 

ఇక కొందరు ఈ ధర్మాచరణ అంతా ముసలి వాళ్లకు మాత్రమే నవయువకులమైన మనకెందుకు అనుకొంటారు. అంతకు మించిన పొరబాటు లేదు. లోకములో అందరికీ తెలిసినదే అయినా గుర్తుంచుకోదలచిన రహస్యము ఒకటుంది. అదే మృత్యువు . 'నిత్యం సన్నిహితోమృత్యుః కర్తవ్యమ్ ధర్మ సంగ్రహం' అన్నది ఆర్య వాక్కు. బ్రతికినంతకాలము ఒక వ్యక్తికి ఎల్లవేళలా తోడుగా వుండేది మృత్యువే. ఆ సత్యాన్ని తెలుసుకొంటే అది స్నేహితునిగా కౌగిలించుకొంటుంది  లేకుంటే శత్రువుగా కబళించుతుంది. కాబాటి ఎ వయసులో కూడా ధర్మ పథమును వీడకూడదు. 

व्यवहार में धरम के कई अर्थ होते हैं | जो भी लौकिक प्रथा का सम्मान करते हुए अपना कर्तव्य निभाता है उसे हम धरम कहसकते हैं | समाज को सुधार लानेवाला जो भी करम ,धरम ही होता है | अगर उस का पालन नहीं करेंगे तो समाज को हानी पहूँचती है |
पशु पक्षी आदी अपने धरम से नहीं अलग होते हैं | दुविधा तो सिर्फ़ आदमी से ही पैदा होता है |
थोड़े लोग ऐसे भी समाँझते हैं की ये बातें सिर्फ़ बूढ़े लोगों केलिए बनते हैं| लेकिन इस में सच्चाई नहीं है | यह गलत है क्यों की कौन जानता है की मृत्यु कब उसे घेरलेता है | उसी लिए आर्यलोग कहते हैं " नित्यं संनिहिठो मृत्युः कर्तव्यं धर्मं संग्रहं | " इसीलिये छोटा हो या बड़ा धरम का पालन करना उनका कर्त्व्य होता है  

dhaaranaaddharmamityaahuh dharmo dhaarayathe prajaa

yatsyaaddhaarana samyuktah sadharma ithinishayah

yuvaiva dharmasheelah syaadanityam khalujeevitham

kohijaanaathi kassyaadya  mrutyukaalo bhavedathi

Dharma is a key concept with multiple meanings.There is no single word 

translation for dharma in western languages. In our culture, dharma signifies 

behaviors that are considered to be in accord with order that makes life and 

universe possible, and includes duties, rights, laws, conduct, virtues and ‘‘right 

way of living’’. If one crosses the path of Dharma that would be detrimental to 

both him and the society also. 

when all the  herbivorous,carnivorous and omnivorous animals,Avifauna (various birds),amphibians or aquatic have there own dharma which they never cross. The difficulty is only with the human race.

Perception of some youngsters is that Dharma is only meant for the old. It is not true. young or old 'Mruthyu' is the only companion all through out our life whether we like or not. If we like it embraces at the appropriate time otherwise it will slain.That is why if we tread the right path 'Mruthyu' becomes the friend. That is why our elders say ' your MRITYU is always nearby. your duty is to muster dharma.'

Hence let us take Dharma to our stride and march on the path of life.

*******************************************************************************************************

57.
అజరామర సూక్తి - 186 

अजरामर सूक्ति - 186
Eternal Quote - 186

नमन्ति फलिता वृक्षाः नमंति विबुधाजनाः 

शुष्क काष्टानि मूर्खाच भिद्यन्ते s नल सर्वदा 

నమంతి ఫలితా వృక్షాః నమంతి విబుధాజనాః 

శుష్క కాష్టాని మూర్ఖాచ భిద్యన్తే s నల సర్వదా 

ఫలించిన వృక్షములు తమ మధురమైన ఫలములను వాడుకొమ్మని వంగి నమస్కరించుచుంటాయి . జ్ఞానులు అహంకరించక ఎంతో సాధువర్తనులై, తాము మానవతకు సహాయ పడగలమేమోనని వంగి నమస్కరిస్తారు . మూర్ఖులకు ఆ స్పృహ ఉండదు. వారు  ఎండు కట్టెలలాంటివారు, నిర్రున నీల్గియుంటారు.  కాల్చుటకు తప్ప ఎందుకూ పనికిరారు.  

తుమ్మ చెట్టు గూడ నిమ్మ చెట్టును బోలె

కల్గియుండు తాను కంటకముల

నిమ్మ ఇచ్చు మనకు నిమ్మ పండ్లను జూడ

కాల్చ కట్టెలిచ్చు గాంచ తుమ్మ

नमन्ति फलिता वृक्षाः नमंति विबुधाजनाः 

शुष्क काष्टानि मूर्खाच भिद्यन्ते s नल सर्वदा

फल भारित वृक्षअपने फलोंको लेने केलिए विनम्रता से झुक के लोगोंको लेनेकेलिये कह्ते हैं |उसी तरह ज्ञानी लोग विनाम्रतासे जोकुछ उनके बस में है वह करनेकेलिये हमेशा तय्यार रहते हैं | मूर्ख लोग सूखे लकड़ियों के तरह सिर्फ जलने केलिये ही उपयुक्त होते हैं |

Namanthi phalithaa vrukshaaH namanthi vibudhaajanaaH
shushka kaashtaani moorkhaacha bhidyanthe nala sarvadaa

Fructified trees bow with all humility requesting to eat the sweet fruits. people of
wisdom always bow with all humility offering themselves for any sort of help to the human kind. Stupids are like dry fire wood who will be useful to burn.

************************************************************************************

 58.

అజరామర    సూక్తి 
अजरामर सूक्ति

Eternal Quote 

भद्रं भद्रमिति भ्रूयात भद्रमित्येव वा वदेत 
शुष्क वैरं विवादं च न कुर्यात्केना चित्सह 

భద్రం భద్రమితి భ్రూయాత్ భద్రమిత్యేవ వా వదేత్ 
శుష్కవైరం వివాదంచ న కుర్యాత్కేనా చిత్సహ 

శ్రీరామచంద్రుని గూర్చి వాల్మీకి మహర్షి ఒక మాట చెబుతాడు .' రామునికి కోపము రాదట, తెచ్చుకొంటాడట . అంటే రాములవారు కోపాన్ని తనవశములొ వుంచుకొన్నారన్నమాట . 
ఇది ఎంత గొప్ప మాటో !

లౌకికముగా ఆలోచిస్తే మాటకు ఉన్నంతవిలువ దేనికీ లేదనిపిస్తుంది. మాట అన్నది పిల్లి తన పిల్లలకు నొప్పి కలగకుండా నోటకరచుకొని తీసుకుపోయే విధముగా వుండవలె. అంటే ఎంత మృదువుగాను నెమ్మదిగానూ వుండవలెనో ఆలోచించండి. వివాదాలెప్పుడూ వైరాలకు దారితీస్తాయి .
అందుకే ఎవరేది చెప్పినా 'మంచిది' 'మంచిది' అని చెప్పగలుగుట నేర్చుకోవాలి .

పెద్దలు దీనిని ఉదాత్తమైన ప్రవర్తనగా చెబుతారు .

ఎదుటివారు పరుషముగా మట్లాడుతూవుంటే మనము సంయమనము పాటించుట అత్యవసరము .
మనము ముందే పరుషముగా మాట్లాడితే కాగలిగే కార్యమే కఠినమైపోతుంది. అందుకే ఇటు వాల్మీకి రామాయణము లోను అటు వ్యాసుడు మహాభారతము లోనూ'క్షమయా నిష్ఠితాం జగత్ ' ఈ జగత్తే సహనము పై ఆధారపడి యున్నదంటారు.'
'క్రోధో వైశ్వానరో'' అన్నది శాస్త్రవచనము . క్రోధము అగ్నితో సమానము .
'తాలిమి తననూ కాస్తుంది .ఎదుటి వానిని కూడా కాస్తుంది.'

 भद्रं भद्रमिति भ्रूयात भद्रमित्येव वा वदेत 
शुष्क वैरं विवादं च न कुर्यात्केना चित्सह

 आदमी  को किसी भी हालता में  अपना होश नहीं खोना चाहिए. अपने गुस्से पर काबू  पाना चाहिए. जो भी बात हमारे मुह से निकल्ती है तो वह अयसा रहना चाहिए जैसे की  बिल्ली  अपने संतान को दान्ठो से पकड़ कर जाती है | माने जो भी अक्षर हमारे मुह से  निकलाथा है तो उसे  सोच समझ कर ही निकालना चाहिए | अगर हम संयमन रखते हैं तो  झगड़ा कहाँ से आयेगा |

महर्षि वाल्मीकिजी भी 'क्षमाया निश्तिताम जगत बोलते हैं |

आग्रह अंगार है  और शांती  नारियल का पानी होता है |

Bhadram bhadramithi bhrooyaath bhadramityeva vaa vadeth
shushka vairam vivaadamcha na kuryaathkena chitsaha

Maharshi valmiki says in Ramayana " anger does not come to Rama but he gets it if so needed.That means he has autocratic control over ANGER. See what a great word it is!

In this mundane world if we observe we can infer that'word' is invaluable. Our speech should be like the cat carrying her offsprings so tenderly and sublimely.
This says how much careful we should be in our dialogue. Emotion leads to Enmity.
Hence respond with the word 'good' while listening in the conversation and never be over reactive.

This what 'To be the Best' as stated by the elders.

When the person other side is harsh don't loose your cool. If you too retart it will be like milk cake mixing with dung cake. That is why Mahrshi valmiki in Ramayana and Vyasa maharshi in mahaabhaaratha emphasize that the entire universe is entirely dependent on 'Tolerance.'

Anger is fire and will have no discrimination to burn.
Patience is virtue.

తత్సత్ 

**************************************************************************************************************************

59.

అజరామర సూక్తి  

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote  

यथा घटेषु नष्टेषु घटाकाशो न नास्यति

तथा देहेषु नष्टेषु नैन नश्यामि सर्वगः

యథా ఘటేషు నష్టేషు ఘటాకాశో న నశ్యతి

తథా దేహేషు నష్టేషు నైవ నష్యామి సర్వగః

కుండ పెంకులను నీరము నింపుచు

ఎండలోన నవి యుండజేయుచో

పెంకు పెంకులో సూర్యుని చూతుము

పెంకు పగిలెనా నీరు నేల బడు

బింబము సూర్యుని చేరిపోవును

పెంకు తుల్యమీ దేహము కూడా

ఆత్మ జూడనాదిత్య బింబము

కట్టె నేలబడ కానము ఆత్మను

ఆత్మ జేరు పరమాత్మను సత్యము

(స్వేచ్చానువాదము)

यथा घटेषु नष्टेषु घटाकाशो न नास्यति

तथा देहेषु नष्टेषु नैन नश्यामि सर्वगः

घडा ठीकरे पानी भरके

रखे हमें तो खुले धुप में

हर टुकड़े में दिखेगा सूरज

टूटा तो ओ टुकडा, झट से

प्रचंड के प्रतिबिम्ब विलय हो

जाता है दिनकर में, सोचो

ठीकरे के भाती शरीर भी

चेतना अगर खोजाता है

आत्मा भी परमात्मा से मिल

जाता है, हम गौर से देखे

यही सत्य है बाकी मिथ्या

                (स्वेच्छानुवाद)



Yathaa ghteshu nashteshu ghtaakaaso na nasyathi

tathaa dehesu nashteshu naivanasyaami sarvagah

Potsherds with some water there in

Beneath the open sky we keeip in

We see sun in every pot piece

Once a piece breaks we find no trace

Of water and sun's reflection

Water sinks in,image of the sun

Reaches back to resplendent sun

Same is the case with all of us

Earth will absorb all the body

Soul will reach the super soul

(Freelance Translation)

ఆది శంకరాచార్య

आदि शंकराचार्य

Adi Shankaracharya

*********************************************************************************

 60.
అజరామర సూక్తి
अजरामर सूक्ति

Eternal  Quote

सारूप्यं तवापूजने शिवमहादेवेति संकीर्तने

सामीप्यं,शिवभक्ति दुर्य जनता सांगत्य  सम्भाषणे

सालोक्यंच, चराचरात्मक तानुध्याने भवानी पते

सायुज्यं ममासिद्धमत्र भवति स्वामिन कृतार्थोम्यहं

సారూప్యం తవ పూజనే, శివమహాదేవేతి సంకీర్తనే

సాపీప్యం,శివభక్తి దుర్య జనతా సాంగత్య సమ్భాషణే,

సాలోక్యంచ, చరాచరాత్మక తనుధ్యానే భవానీపతే

సాయుజ్యం మమ సిద్ధమత్ర భవతి స్వామిన్ కృతార్థోమ్యహం

పరమేశ్వరా! సారూప్య, సామీప్య, సాలోక్య,సాయుజ్యములనన్నిటినీ నాకు ఈ జన్మలోనే చూపుచున్నావు .

నిన్ను పూజించు సమయములో నీతో సమాన రూపమును పొందుచున్నాను . నీ నామ సంకీర్తనము చేయునపుడు నీ సమీపమున నున్నవాడనగుచున్నాను . నీతో సారూప్య సిద్ధినందిన శివభాక్తాగ్రేసరుల సాంగత్యములో నున్నపుడు నేను నీతో సమాన లోకుడనగుచున్నాను . జంగమ స్థావరములలొను,జడ చేతన పదార్థములలొను,అంతెందుకు విశ్వాంతరాళముల యందంతటా వ్యాపించియున్న నిన్ను నా మనసున ఆవహింపజేసుకొని ధ్యానించునపుడు నీ సాయుజ్యమును పొందుచున్నాను . ఇక నాకేమి కావలయును స్వామీ కృతార్థుడనైతిని .

 हे भगवान् परमेश्वर आप मुझे इसी जनम में सारूप्य,सामीप्य,सालोक्य, सायुज्य सबकुछ दिखाराहे हैं | जब मै आपका जप वा पूजा करता राहता हूँ तब मै आप ही बनजाता हूँ | आपके भजन चल्तेसमय मै अगर वहां बैठता हूँ तो मै आप के सम्मेप व्यक्ति बनजाता हूँ | जो भक्ताग्रणी आप के सारूप्य होगये हैं ,अगर मै उनके यहाँ बैठता हूँ तो मै तुम्हारे लोकवासी माने कैलासवासी होजाता हूँ |जब मै जगह जगह रहनेवाले तुम्हे अपने आत्मा में रखके ध्यान करता हूँ तो मुझे आप का सायुज्य मिल्जाताहै | is से ज्यादा और क्या चाहिए मुझे !

saaroopyam tava poojanE, shivamahaadEvEti samkeertanE

saameepyam,shivabhakthi durya janathaa sangatya sambhaashane

saalokyamcha, charaacharaatmaka tanudhyaane bhavaaneepathe

saayujyam tavasiddhamatra bhavathi swaamin krutaarthomyaham

Oh lord of the lords! I firmly believe that I am similar, nearer, neighbour and an atom of you,the nuclear repositary. While I perform 'Puja' i become similar to you. While I chant your name I come nearer to you.While I mingle with your supreme devotees I am in your abode.When I meditate upon you with my orsons(prayers)

I am within you.What else Ineed oh lord I gained all that I need from you.

ఆది శంకరాచార్యులవారు
आदि शंकराचार्यजी

adi shankaracharya

********************************************************************************************************

అజరామర సూక్తి
अजरामर सूक्ति
Eternal  Quote


 


रात्रिर्गमिष्यति भविष्यति सुप्रभातम्
भास्वानुदेष्यति हसिष्यति पंकजश्रीः। 
इति विचारयति कोषगते द्विरेफे 
हा हंत हंत नलिनीं गज उज्जहार॥
రాత్రిర్గమిష్యతి భవిష్యతి సుప్రభాతం 
భాస్వానుదేష్యతి హసిష్యతి పంకజశ్రీః l
ఇతి విచారయతి కోశగతి ద్విరేఫే 
హా హంత హంతనళినీం గజ ఉజ్జహార ll
రేయి గడిచింది తెల్లవారింది. అదిగో దినమణి (సూర్యుడు) ఇదిగో కమల వికాసము అని తలపోస్తూవుంది ముకుళిత పద్మములో యున్న భ్రమరము. అంతలోనే ఒక ఏనుగు వచ్చి ఆ తామరతూడును నీటినుండి పెకలించి వేసింది . తామర నెలవు తప్పింది. 'తమ తమ నెలవులు తప్పిన తమ మిత్రులు శత్రులగుట'  తథ్యముకదా! కమలము వికసించలేదు 






raatrirgamiShyati bhaviShyati suprabhaatam
bhaaswaanudeShyati hasiShyati pa~nkajashrIH |
itthaM vichintayati koshagate dvirephe
haa hanta hanta nalinIM gaja ujjahaara || 
- kuvalayaananda


"The night shall pass, dawn shall arrive, sun shall rise and the lotus shall bloom" - even as the bee, stuck in the lotus bud, was thinking; alas, alas, an elephant uprooted the lotus.
************************************************************************************************************************

62.

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति
Eternal quote

सैन्धवस्य  घनोयद्व ज्जलायोगाज्जलम भवेत् 

आत्मयोगा त्तथा बुद्धि रात्मावः ब्रह्मवेदिनः 

సైంధవస్య ఘనోయద్వ జ్జలయోగా జ్జలం భవేత్ 

ఆత్మయోగా త్తథా బుద్ధి రాత్మావః బ్రహ్మవేదినః 

సైంధవ లవణము  నీటితో కలిసి నీటియాకారమునే పొందినట్లు, బ్రహ్మవేత్త యొక్క బుద్ధి ఆత్మ యొగమువల్ల ఆత్మాకారమునె పొందిపోవును. 

सैन्धवस्य  घनोयद्व ज्जलायोगाज्जलम भवेत् 

आत्मयोगा त्तथा बुद्धि रात्मावः ब्रह्मवेदिनः 

जैसा सेंधनमक का खंड पानी से मिलते ही पानी का आकार लेलेता है उसी तरह बुद्धि आत्मा से संयोग होनेसे आत्मा ही बनजाता है |

Saindhavasya ghanonoyadva jjalayogaa jjalam bhaveth

aatmayogaatthathaa buddhi raatmavah brahmavedinah

The salt rock when immersed in water,takes the shape of water.Like wise the senses when culminates into Atma , takes the form of Atma only.

ఆది శంకరాచార్య
आदि शंकराचार्य

Adi Shankaraachaarya

**************************************************************************************************************************
63.

అజరామర సూక్తి

अजरामर सूक्ति
Eternal Quote

जलादान्य इवा भाति जलस्थो बुद्बुदोयथा 

तथात्मनः प्रुथगिव प्रपंचोय मनेकथा 

జలాదన్య యివాభాతి జలస్థో బుద్బుదో యథా

తథాత్మనః పృథగివ ప్రపంచోయ మనేకథా

నీటినుండి బయలుదేరిన బుడగ నీటికంటే వేరైనదిగా పైకి కన్పట్టుచున్నది.అట్లే ఆత్మ నుండి

యుత్పన్నమైన ఈ నానాత్వవిలసిత ప్రపంచము ఆత్మ కంటే భిన్నముగా వున్నట్లు కనిపించుచున్నది.ఆత్మ

పరమాత్మ ఒకటే , అదే అద్వైతము అన్నదిశంకరులవారి సిద్ధాంతము.

जलादान्य इवा भाति जलस्थो बुद्बुदोयथा 

तथात्मनः प्रुथगिव प्रपंचोय मनेकथा

हम अगर नदी में देखेंगे तो, उसी नदी से उत्पन्न हुवा बुलबुला पानी से अलग दिखता है | जब तक वह टिक सक्ता है तब तक

तब तक हम उसे अलग देख सकते है | टूटे तो तुरंत अपना पहचान खोजाता है | उसी प्रकार इस संसार जो अपने से भिन्न दिख

रहा है वह आत्मा से अलग नहीं | लेकिन हमारे भ्रम के कारण वह वैसा दिखता है | उसी प्रकार आत्मा भी शरीर छोड़ने से

परमात्मा से मिलता है | यही जगद्गुरु शंकराचार्य का अद्वैत सिद्धांत है |

jalaadanya ivaabhaathi jalastho budbudoyathaa
tathaatmanah pruthagiva prapanchoyamanekathaa

The buble that is generated from the flowing water of the river looks different from the river water. similarly this mundane world looks different from atma but in reality it culminates into the river water once it bursts. jagadguru shankaracharya exorts that aatma and paramaatma are the same.

*********************************************************************************

 64.
అజరామర సూక్తి
अजरामर सूक्ति
Eternal Quote

परस्परविरोधिन्योरेकसंश्रयदुर्लभं ।
संगमं श्रीसरस्वत्योर्भूयादुद्भूतये सताम् ॥
పరస్పర విరోధిన్యోరేక సంశ్రయ దుర్లభం
సంగమం శ్రీసరస్వత్యోర్భూయాదుద్భుతయే సతాం

విద్యాధనాలు కలిసిమెలిసియుండుట దుర్లభము. తమ జీవితాన్ని లోక రక్షణకు దత్తత చేసిన మహానీయులవద్దనైనా ఇవి కలిసివుంటే లోక హితమునకు కొదవ ఉండదు కదా

परस्परविरोधिन्योरेकसंश्रयदुर्लभं ।
संगमं श्रीसरस्वत्योर्भूयादुद्भूतये सताम् ॥

विद्या और धन साधारणतय मिलकर नहीं रहते | कम से कम यह दोनों महापुरुषों के यहाँ रहेंगे तो लोक कल्याण केलिए कितना अच्छा होगा |

Parasparavirodhinyorekasamshrayadurlabham
Sangamam shreesaraswatyorbhooyaadudbhootaye sataam

The conflicting attributes of wealth and learning rarely co-exist in one person. Let there be such a rare union of Goddess Lakshmi and Goddess Saraswati for the benefit of the good people.

విక్రమోర్వశీయ నాటకము (మహాకవి కాళీదాసు)
विक्रमोर्वशीयं नाटकं (महाकवि कालीदास)
Vikramorvasheeyam Natakam (Mahakavi Kalidasa)

************************************************************************************************************

65.

అజరామర సూక్తి

अजरामर सूक्ति

Eternal Quote

वज्रादपि कठोराणि मृदूनि कुसुमादपि ।

लोकोत्तराणां चेतांसि को हि विज्ञातुमर्हसि॥

వజ్రాదపి కఠోరాణి మృదూని కుసుమాదపి 

లోకోత్తరాణాం చేతాంసి కోహి విద్యాతు మర్హసి

లోకోత్తరులైన మహాపురుషులు కష్టనష్టాలు ఎదురైనపుడు వజ్రసమానమైన మనసుతో  

ఎంతగట్టిగా వాటిని నిలువరించగలుగుతారో ఆర్తులకు నిస్సహాయులకు 

సహాయముచేయు విషయములో కుసుమకోమలమైన మనసును కలిగివుంటారు. ఈ 

శ్లోకములోని మొదటి పాదమును రెండుమూడు విధములుగా వాడుకొనవచ్చును. 

ఉదాహరణకు పిల్లలవిషయములో ,వారు తప్పు చేసినపుడు, తల్లిదండ్రులు 

ఎంతో కఠినముగానూ ,వారిని లాలించునపుడు కుసుమపెశాలముగానూ ఉండవలెను. 

పొరుగు రాజ్యాల కవ్వింపు చర్యలు ఎదురైనపుడువజ్ర సాదృశముగానూ, 

స్నేహమును అర్థించినపుడు కుసుమ కోమలముగానూ ఉండవలెను. ఈవిధంగా 

విద్యార్థిఉపాధ్యాయ సంబంధములోనూ, అధికారి సహోద్యోగి విషయములోనూ ఈ 

పాదము ఎంత సార్థకమో గమనించండి. మహనీయులు చెప్పే ఒక్క మాటకు 

ఎన్ని అన్వయాలుంటాయో చూడండి.

वज्रादपि कठोराणि मृदूनि कुसुमादपि ।

लोकोत्तराणां चेतांसि को नो विज्ञातुमर्हति॥

श्रेष्ठ लोग अगर कोई कष्ट नष्ट या शत्रुओं को सामना करना है तो मन को इतना कठोर और कठिन 

बनादेते हैं की  कोई भी उसे उस स्थिथी से हिला नहीं सकता | यदि कोई समाज सेवा या ,गरीबों का 

मदद करना, बच्चों को समझाना  है तो उनका मन शिरीष कुसुम जैसा बहुत कोमल होजाता है | इस 

तरह की हालात सिर्फ महान लोगों में ही हम देख सकते हैं |

Vajraadapi kathhoraani mridooni kusumaadapi

Lokottaraanaam chetaamsi ko nu vijnaatumarhati.

The hearts of the best of men who are a cut above the ordinary people are harder 

than diamond (when facing obstacles or  enemies )  and softer than flowers ,

towards the less privileged and the miserable.  Who can understand the hearts 

of such men? 

The first line holds good to parents and children. It advises the parents to be rock 

firm while dealing with the children and should be softer like a flower while 

entertaining them. The same theme holds good in the case of neighbouring 

countries,teacherand student,boss and his subbordinate and many of the like.

See how a single sentence, narrated by great souls, cancontrive so many 

interpritations 

ఉత్తర రామచరిత్రము (భవభూతి)

उत्तर राम चरित्र (भवभूति)

Uttararaamacharitam (Bhavabhuti) 

***********************************************************************************************************************

66.

అజరామర సూక్తి

अजरामर सूक्ति
Eternal Quote

क्षणे क्षणे यन्नवतामुपैति तदेव रूपं रमणीयतायाः

క్షణే క్షణే యన్నవతాముపైతి తదేవ రూపం రమణీయతాయాః

Kshane Kshane yannavataamupaiti tadeva roopam ramaneeyataayaah

క్షణక్షణము కొత్త అలంకారాన్ని సంతరించుకొంటూ నిత్య నూతనముగాఉంటూ నిరంతరమూ

ఆకట్టుకోనేదేకదా నిజమన రూపమంటే ! ఒక్క వాక్యములో ఎంత గొప్ప మాట చెప్పినారో మహానుభావుడైన

మాఘకవి . కాబట్టి మనము ఆతురుతగాచూచేవి క్షణికమైన అందాలు పొందేది క్షణికమైన ఆనందాలు.

అందుకే ఏనాడో ఆది శంకరులవారు

 'నారీ స్తనభర నాభీ దేశం దృష్ట్వా మాగా మోహావేశం

ఏతన్మాంసావసాది వికారం మనసివి చింతయ వారం వారం'

అని చెప్పినారు . అన్నమయ్య కూడా 'మరువను ఆహారమ్మును మరువను సంసార సుఖము మరువను

ఇంద్రియ భోగము మాధవ నీమాయ'అన్నారు. ఏది నిత్యమో ,ఏ వర్చస్సు నిత్యనూతనమో, ఏది

శాశ్వతమో,దానిని చిన్న వయసులోనే పట్టుకొంటే ఇక ఆ వ్యక్తికి తిరుగేమున్నది . 'అనగననగ

రాగామతిశయిల్లుచునుండు' అనికదా ఆర్య వాక్కు. అట్లని సన్యాసము తీసుకొనవలసిన అవసరము లేదు .

ప్రహ్లాదుని ఆదర్శముగా నెంచి భగవంతుని సాధించిన చాలు. ఒక వ్యక్తికి అంతకు మించిన సంతృప్తి

వేరేమున్నధి. 'అహము' లేని 'ఇహము' అనుభవించుతూ ఆ పరమాత్ముని ఆకర్షణకు లోనైతే అంతకన్నా

కావలసినది ఏమున్నది .

जो हर घड़ी नित्य नूतन होकर हर घड़ी हर पल  मन को लुभाता है वही सही सौंदर्य होता है| बाकी सब हमारा भ्रंती होता है|

यही जगद्गुरु शंकराचार्य जी भी बोलते हैं|

नारी स्थान भर नाभी देशं दृष्ट्वा मागा मोहावेशं

एतान मांस वसादि विकारं मनसिवि चिन्तय वारं वारं

जो नारी के अन्गाङ्गोन के भ्रम मे फस जाता है और हमेशा उसी चिन्तन मे लगा रह्ताहै तो वह मुकिती के बारेमे क्या सोच

सकताहै | अगर हम मानसिक पीड़ा से मुक्त होगएंगे तो आमुष्मिक सुविधा के बारेमे सोच सकते हैं.

Beauty is that which takes on a new form every minute (so that the one who looks at it is never tired or 

bored)

Adi shankara says :

Naree sthana bhara nabhi nivesam,Mithyaa mayaa mohaavesam,

Ethan mamsavasaadhi vikaram,Manasi vichinthaya vaaram vaaram.

A lady’s busts divine,Her bellies shapely,

They are but gates of deceit,And the joy that is given out,

Is by flesh and fat alone..Think of this,Day in and day out

Annamayya says" I am not oblivious to this mundane pleasures like food,attachment to the family, sexual 

desires etc," like a drop of water on a lotus leaf, if one could be able to concentrate on the ever 

enchanting entity viz. GOD howmuch bliss he can gain. Saadhana gives Samvruddhi.

If this is realised at an young age like Prahlaada what else is required for his contentment.

శిశుపాల వధ (మాఘ కవి)
शिशुपाल वध ( कवी माघ )
Shishupaalavadham (Maagha kavi)

శుభం భూయాత్



************************************************************************************************
67.
అజరామర సూక్తి 
अजरामर सूक्ति
Eternal Quote

मन्दोऽप्यमन्दतामेति संसर्गेण विपश्चितः
पङ्कछिदः फलस्येव निकर्षेणाविलं पयः

మందోsప్యమందతామేతి సమ్సర్గేణ విపశ్చితః 
పంకచ్ఛిదః ఫలస్యేవ నికర్షే ణాబిలమ్ పయః 

పూర్వము వర్షము వచ్చినా, ఏటినీరు త్రాగేవారు, ఏటినుండి ఆ బురద నీరే తెచ్చి అందులో 'చిల్లగింజలు' వేసేవారు అప్పుడు ఆ బురుద అంతా అడుగునకు దిగి పైన స్వచ్చమైన నీరు తేరేది." బురదనీటికి యిండుప కాయ గంధంతగిలితే తేటపడినట్లు" అంటాడు మహాకవి కాళీదాసు . అందుచేత పండిత జన సాహచర్యం మంచిదని తాత్పర్యం! 
ఈ విషయాన్ని తాను వ్రాసిన 'మాళవికాగ్ని మిత్రము' నాటకములో ఉపయోగించు చున్నాడు. " ఏ విధముగా నిర్మాలీ ఫలములు మంచినీటి నుండి బురుడను దూరము చేస్తాయో అదే విధంగా విజ్ఞుని సహవాసముతో అజ్ఞులు (జ్ఞానహీనులు) తమ మూర్ఖతను దూరము చేసుకోన వచ్చును .
ఎంత అర్థవంతమైన మాటో గమనించండి. మన పూర్వీకులు చెప్పిన 'సోదాహరణ సద్వాక్యము'లకన్నా మించి చెప్పగలిగిన విజాతీయుడు లేడు. మన పెద్దల పెద్దతనమును గుర్తించండి. దేశ గౌరవమునకు వన్నెతెండి .
అసలు ఇవి మనసు పెట్టి చదివితే మీకు కర్తవ్యము తనకు తానె బోధపడగలదు .

मन्दोऽप्यमन्दतामेति संसर्गेण विपश्चितः
पङ्कछिदः फलस्येव निकर्षेणाविलं पयः

जिस तरह 'निर्माली'' फल से गड़े के पानी शुद्ध होकर पीनेके लायक बनते हैं उसी तरह मूर्ख भी सतसांगत्य से अपने मूर्खता को दूर करके योग्य पुरुष बनजाता है |

Mando’pyamandataameti samsargena vipashchitah
Pankachchhidah phalasyeva nikashenaavilam payah

Even a fool becomes clever by association with the wise just as even muddy water becomes clear when it comes into contact with the fruits of the nirmalee tree (i.e. when the fruits are put in the water).Tihi is a quotation from 'Malavikaagni mitramu'
of Mahakavi Kalidasa.No poet on the face of the earth used as many similes as he has used.
Enough if we go through keenly the sayings of our great ancisters and put them into practise that is more than sufficient. We need not search for the quotes of a foreigner.If these advices are implemented by the youth they can enable the country's flag flutter sky high in the days to come.

మాళవికాగ్నిమిత్రము (మహాకవి కాళీదాసు )
मालविकाग्निमित्रम ( महाकवि कालीदास)
Malavikaagnimitram Natakam(Mahakavi Kalidasa) 

**************************************************************************************************************************

68.
అజరామర సూక్తి  

अजरामर सूक्ति
Eternal Quote

प्रथम वयसि पीतं तोयमल्पम स्मरन्तः 

शिरसि विहितभरा नारिकेला नराणाम 

सलिलामाम्रुतकल्पं दद्युराजॆवितान्तम 

नहि कृत मुपकारम साधवो विस्मरन्ति 

ప్రథమ వయసి పీతం తోయమల్పమ్ స్మరంతం 

శిరసి విహితభారా నారికేళ నరాణామ్ 

సలిల మమృత కల్పం దద్యురాజీవితాంతం 

నహికృత ముపకారం సాధవో విస్మరన్తి 

మొక్కగా నున్న కొబ్బరి చెట్టు నరుడు పోసే నీరుత్రావుతుంది తాను పెరిగే వరకు. ఆపైనో జలనిధులను (కొబ్బరి కాయలను) నెత్తిన పెట్టుకొని తన జీవితాంతము అమృతమును  తలపింపజేసే నీటిని ఇస్తూనే వుంటుంది . సద్గుణ సంపన్నులు తమకితరులు చేసిన మేలు జీవితాంతమూ గుర్తున్చుకొంటారుగదా !

ఆ చెట్టు మనకు ఆదర్శమైతే ఎంత బాగుంటుంది . ఈ దేశము ఎంత బాగుపడుతుంది. 

जोभी पानी डालके नारियल के पौदेको पालते हैं वह पेड़ बनकर अपना जीवन भर हमें पानी मिठास के साथ देतीही रहती है|
अगर उस वृक्ष को हम आदर्श मानेंगे तो कितना अच्छा होगा | देश की उन्नती भी कितनी होगी |

Prathama vayasi peetham toyamalpam smaranthaH

shirasi vihithabharaa naarikelaa naraaNaam

salila mamRutha kalpam dadyuraa jeevithaantham

nahikRutha mupakaaram saadhvO vismaranthi

The sibling of a coconut tree grasps water given by the human.When once it becomes adult it gives nector like water  by keeping loads of coconuts on it's head 

unto the end. That is the atitude of the people having unflinching gratitude.

How nice it will be if the coconut tree is our IDOL. How best the country can prosper.

**************************************************************************************************************************

69.

అజరామర సూక్తి 
अजरामर सूक्ति
Eternal Quote

मासि मासि समा ज्योत्स्ना पक्षयोरुभयो रपि 
तत्रैक शुक्लपक्षोsभू द्यशः पुण्यै रवाप्यते 

మాసి మాసి సమా జ్యోత్స్నా పక్షయోరుభయోరపి 
తత్రైకః శుక్లాపక్షోsభూ ద్యశః పుణ్యై రవాప్యాతే 

ఒక నెలలో రెండు పక్షాలున్నవి అన్న విషయము మనకు తెలిసినదే .మొదటి పదునాలుగు దినముల తరువాత వచ్చే పడునైదవదినము పౌర్ణిమ గానూ ఆ పిదప పదునాలుగు దినముల తరువాత వచ్చే పడునైదవరోజు అమావాస్య గాను పరిగణిచుతారన్న విషయము మనకు తెలిసినదే . మనకు ఈ రెండేకాక ఇంకొక విషయము కూడా తెలుసు . అదేమిటంటే ఆ రెండు పక్షాంతములలో కూడా వెన్నెల మాత్రము సమానము గా వుంటుంది . వాస్తవము ఏమిటంటే  పున్నమి వెన్నెలను అభిలషించుతాము కానీ అమావాస్య వెన్నెలను ఆశించము.అదే విధముగా పాండిత్యములో సమానులైయుండి కూడా కొందరికి పేరు,కీర్తి, సంప్రాప్తిస్తాయి  కొందరి దరికి అవి చేరవు . పూర్వజన్మ పుణ్యమే కారణమౌతున్నది ఇచట, కానీ అన్యథా కాదు. 

मासि मासि समा ज्योत्स्ना पक्षयोरुभयो रपि 
तत्रैक शुक्लपक्षोsभू द्यशः पुण्यै रवाप्यते 

महीनेमे पहले चौदह दिन के बाद  जो पोर्नामसी आती है उस दिन चाँद के सात सितारे सारा आकाश फैले मन को बहुत लुभाते हैं | लेकिन उस दिन से पंद्रह दिन के बाद आनेवाली अमावस के दिन भी आकाश में वही तारे होते है लेकिन कोई उन का कदर नहीं करता| उसी तरह महान पंडित होनेसे भी अगर सही आसरा मिला तो बहुत यशस्वी होते हैं नहीं तो अन्धकार में ही रह जाते हैं |
maasi maasi samaa jyotsnaa pakshayorubhayorapi
tatraika shukla pakshyobhoo dyasaH puNyai ravaapyathe

We know that the fortnights are two.1.one that preceeds full moon and the other tha preceeds new moon. but the glow of the stellar universe is the same both on full moon and new moon. The only difference is that the full moon glow is very much conspicuous and fascinating  where as the same on a new moon day is waned by darkness.similarly the scholarship and wisdom, at the right place blossoms and otherwise goes unidentified despite both being of the same caliber.

**************************************************************************************************************************
70.
అజరామర సూక్తి 
अजरामर सूक्ति
Eternal Quote 
ईशः करास्थीक्रुत कान्चानाद्रि कुबेर मित्रो राजताचलस्थः
तथापि भिक्षाटन मस्य जातं विधौह् शिरस्थे कुटिले कतश्रीः
ఈశః కరస్థీకృత కాంచనాద్రి  కుబేర మిత్రో రజతా చలస్థః
తథాపి భిక్షాటనమస్యజాతం విధౌః శిరస్థే కుటిలే కత శ్రీః 

చేతిలో నేమో మేరుపర్వతము అంటే కాంచనాద్రి, ఎందుకంటే అది ఆయన విల్లు,పైగా అది బంగారు మయము, నెలవా వెండి కొండ,మరి మిత్రుడో కుబేరుడు, మరి ఆ పరమేశుని వృత్తి చూస్తేనో భిక్షాటనము. నెత్తిన విధి తాండవము చేస్తూవుంటే ఐశ్వర్యము ఎట్లు అబ్బుతుంది.
 ఈ విషయాన్నే సుమతి శతక కారులగు బద్దెన మహాశయులు ఈ విధముగా చెప్పినారు.
ధనపతి సఖుడైయుండియు 
యనయంగా శివుడు బిచ్చ మెత్తగ వలసెన్ 
తనవారికెంత గల్గిన 
తన భాగ్యమె తనకు గాక తథ్యము సుమతీ 
కష్టసుఖాలు విధిచేత విధానము చేత జరిగేవి. పరమేశుడే విధికి బద్ధుదైనపుడు మనమెంత. కాబట్టి మనము ఆయనను ప్రార్థించ వలసినది
 కష్టాలనివ్వవద్దని కాదు. ఏ కష్టాన్నయినా సహించే శక్తినివ్వమని.  శారీరిక బలముకన్నా మనోబలము గొప్పది. ఆ మనోబలమునకు కర్త భగవంతుడే.
ईशः करास्थीक्रुत कान्चानाद्रि कुबेर मित्रो राजताचलस्थः
तथापि भिक्षाटन मस्य जातं विधौह् शिरस्थे कुटिले कतश्रीः  

एक बार भगवान शि को परख के देखो . धनुष जो हाथ मे है वह मेरु पर्वतः है और उसे काञ्चनाद्रि बोल्थे है | उस मे पूरा सोना भर है , रहता है तो कैलाश मे और वह चान्दी का पर्वत कःलाया जाता है | मित्र तो धनाधिपति कुबेर है | लेकिन उन का पेशा है भीक मांगना |


भगवान् भी विधि के हाथों का पुतला है | हमारा तो कुछ भी नहीं है | उसी लिए अच्छा बुरा जो होना है वो तो हमारे विधि के अनुसार चलता ही रहता है , भगवान् से हमारा विनती यही रहना चाहिए की वे हम किसी प्रकार के कष्ट झेलनेका क्षमता दें |

eesah karastheekrutha kanchanaadri kubera mitro rajathaa chalasthah
tathaapi bhikshaatanamasyajaatam vidhoh sirasthi kutile katha sreeh 

His hand adorned with Meru Parvatha i e golden mountain as bow, his residence is silver mountain and his chum is Kubera. But Parameswara practises only begging.When the fate is dancing on the head how can wealth come his way.

**************************************************************************************************************************

71.

అజరామర సూక్తి 

अजरामर सूक्ति
Eternal Quote

विकारहेतौ सति विक्रियन्ते येषां न चेतांसि त एव धीराः

వికారహేతౌ  సతి విక్రియన్తే యేషాం ణ చేతాంసి త ఏవ ధీరాః

వికారహేతువు- మనస్సు చలించేఅవకాశం, వున్నా చలింపక స్ధిరంగావుండేవాడే 

ధీరుడు. అంటే పరిసరముల,పరిస్థితుల ప్రభావమునకు లోబడని మనోధృఢత 

కలిగినవాడే ధైర్యవంతుడు 

जो हालत का गुलाम नहीं बनता  और मानसिक  दृढता अप्नाता है वही धैर्यवान होथा है

Vikaarahetau sati vikriyante Yeshaam na chetaamsi ta eva dheeraah

Only he can be considered a dheera ( a person of courage) whose mind is not 

disturbed or overcome by emotions even in the presence of objects of 

temptation.

కుమారసంభవము(మహాకవి కాళీదాసు)
Kumarasambhavam(mahakavi kalidasa)


************************************************************************************************
72.

అజరామర సూక్తి
अजरामर सूक्ति
Eternal Quote 

क्रिया हि वस्तूपहिता प्रसीदति

క్రియాహి వస్తూపహితా ప్రసీదతి 

యోగ్యునికి యొసగిన విద్య సమాజమునకు సత్ఫలితాలనిస్తుంది 

क्रिया हि वस्तूपहिता प्रसीदति
अगर योग्य को विद्यादान करते हैं तो वह समाज के हितैशी बनता है |
Kriyaa hi vastoopahutaa praseedati

Knowledge imparted only to a fit recipient will yield the desired result.

రఘు వంశము (మహాకవి కాళీదాసు)
Raghuvamsam (Mahakavi Kalidasa)

***********************************************************************************************************************
73.
అజరామర సూక్తి 
महाकवि भारवि 
Eternal Quote 

ननु वक्तृविशेष नि:स्पृहा गुणगृह्या वचने विपश्चितः

నను వక్తృవిశేష నిస్పృహా గుణగ్రాహ్యా వచనే విపశ్చితః 

ప్రాజ్ఞులు విలువను, చెప్పిన మాటకు ఇస్తారు గానీ అది చెప్పినవారిని బట్టి కాదు . 

ननु वक्तृविशेष नि:स्पृहा गुणगृह्या वचने विपश्चितः

बुद्धिमान कभी भी बात की कदर करते हैं लेकिन आदमी का नहीं जो बोला है |

Nanu vaktrivishesha ni:sprihaa gunagrihyaa vachane vipashchitah

The wise are indifferent as to who uttered the words, they judge the words by their inherent quality

కిరాతార్జునీయము (మహాకవి భారవి)
किरातार्जुनीयम (महाकवि भारवि )
Kiraataarjuneeyam (Mahakavi Bharavi)

*********************************************************************************
74.

అజరామర సూక్తి - 191
अजरामा सूक्ति - 191
Eternal Quote - 191

जीयन्तां दुर्जया देहे रिपवश्च्क्षुरादयः ।
जितेषु ननु लोकोऽयं तेषु कृत्स्नस्त्वया जितः॥

జీయంతాం దుర్జయా దేహే రిపవశ్చక్షు రాదయః
జితేషు ననులోకోsయం తేషు కృత్స్నస్త్వయా జితః

శరీరగతమైన , జయింప శక్యము కాని ఇంద్రియములైన,చక్షురాది శత్రువులను
జయించగలిగినపుడే ఈ లోకమునే జయించినంతటి వాడవౌతావు .

जीयन्तां दुर्जया देहे रिपवश्च्क्षुरादयः ।
जितेषु ननु लोकोऽयं तेषु कृत्स्नस्त्वया जितः॥

हमारे सरीर के छः शत्रु होते हैं| उन को हम आरी षड्वर्ग बोलते हैं| वह छे इस प्रकार है :१.काम २. क्रोध ३. मद ४. लोभ ५. मोह ६. मात्सर्य in शाद वर्गों का मूल हमारे आँखे और हमारे सोच होता है | अगर in को हम काबू में रह सकते हैं तो हम इस जीवन के विजेता हैं |

Jeeyantaam durjayaa dehe ripavashchakshuraadayah
Jiteshu nanu loko’yam teshu kritsnastwayaa jitah

The enemies resident in the body,  namely the sense
organs like the eyes,  which are difficult to control,  should
be conquered.  Once they are conquered, it is as good as
the whole world has been conquered by you.

కిరాతార్జునీయము(మహాకవి భారవి)
किरातर्जुनीयम (महाकवि भारवि )
kiraataarjuneeyam(mahaakavi bhaaravi)

*********************************************************************************
75.
అజరామర సూక్తి - 192
अजरामर सूक्ति - 192
Eternal Quote -192

भवन्ति नम्रास्तरव फलोद्गमैः
नवांबुभिर्भूमिविलंबिनो घनाः
अनुद्धताः सत्पुरुषा समृद्धिभिः
स्वभाव एवैष परोपकारिणाम्

భవంతి నమ్రాస్తరవ ఫలోద్గమైః 
నవామ్బుభిర్భూమి విలంబినోఘనాః 
అనుద్ధతాః సత్పురుషా సమృద్ధిభిః
స్వభావ ఏవైష పరొపకారిణామ్

ఫలములన్నిపంచియిచ్చు ఫలరసామ్ర సాలము
జీవజాలమును కాచును జీవన భర మేఘము (జీవనము = బ్రతుకుతెరువు, నీరు )
సకలార్తుల బాధతీర్చుసంపదగల సంఘహితుడు
సజ్జనులకు ఈ గుణాలు సహజాభరణాలు గనుడు
(స్వేచ్ఛానువాదము)

भवन्ति नम्रास्तरव फलोद्गमैः
नवांबुभिर्भूमिविलंबिनो घनाः
अनुद्धताः सत्पुरुषा समृद्धिभिः
स्वभाव एवैष परोपकारिणाम्

आम्र साल को देख रहेहो सभी फलोंको बाँट रहा है
जीवन दाता घन को देखो जीवन हम को बाँट रहा है
धनी इन्ही के पद चिह्नों पर चलता है तो  होगा कौन
अधिक उसी सज्जन से,देखो वही संघ का आभूषण है
 
Bhavanti namraastarava phalodgamaih
Navaambubhirbhoomivilambino ghanaah
Anuddhataah satpurushaah samriddhibhih
Swabhaava evaisha paropakaarinaam

Trees laden with fruits bend down so that people may pluck and enjoy the fruits. Clouds laden with water come down in the form of rain cooling the earth and watering plants and trees. In the same way noble men do not become conceited when fortune embraces them but use their wealth to help others. This is the nature of persons who are always eager to be of help to fellow humans.

అభిజ్ఞాన శాకుంతలం నాటకము(మహాకవి కాళీదాస)
अभिज्ञान शाकुन्तलम् (महाकवि कालीदास )
Abhijnaanashaakuntalam Natakam (Mahakavi Kalidasa)

************************************************************************************************
76.

అజరామర సూక్తి 
अजरामर सूक्ति  
Eternal Quote  

यथा योग्य स्तादा कुरु
యథా యోగ్య స్తథా కురు
ఏది యోగ్యమో అది చేయుము

यथा योग्य स्तादा कुरु
जो काम योग्य मनाजाथा है वही करो

yathaa yogya sthathaa kuru
do deeds worth doing

************************************************************************************************
77.

అజరామర సూక్తి - 193
अजरामर सूक्ति  - 193
Eternal Quote  - 193

अति दाना र्बलिर्बद्धो ह्यतिमानाः सुयोधनः
विनष्टो रावणो लौल्या दति सर्वत्र वर्ज्ययेत
అతి దానార్బలిర్బద్ధో హ్యతిమానా స్సుయోధనః
వినష్టో రావణో లౌల్యా దతి సర్వత్ర వర్జ్యయేత్
atidaanaarbalirbaddho hyathimaanaah suyodhanah
vinashto ravano loulyaa dathi sarvatra varjyayeth

అతిశయించిన దానము వలన బలి చక్రవర్తి,అతిశయించిన స్వాభిమానమువలన సుయోధన సార్వభౌముడు, అతిశయించిన విషయ లౌల్యత (మితి మీరిన కామము చేత) వల్ల రావణాసురుడు,హతమైనారన్నది అందరికీ తెలిసినదే. కావున 'అతి' సర్వే సర్వత్రా (ఎక్కడైనా ఎప్పుడైనా) వర్జింప(విడిచిపెట్ట) తగినదే.
किसी भी विषय को आदत से ज्यादा अपनाना नहीं चाहिए. चक्रवर्ती बली अधिक दान से , दुर्योधन अधिक स्वाभिमान से , रावण अधिक वासनाओं से, मृत होगये | उसीलिए पूर्वज कहतेहैं " अति सर्वत्र वर्जयेत "
atidaanaarbalirbaddho hyathimaanaah suyodhanah
vinashto ravano loulyaa dathi sarvatra varjyayeth

Owing to his extreme liberality in his charity Emperor Bali, Owing to his extreme selfish nature and Owing to his extreme passion Rvanaasura have touched the dust. Hence too much of any thing is good for nothing.

************************************************************************************************
78.

అజరామర సూక్తి 
अजरामर सूक्ति 
Eternal Quote 


न तथा शशी न सलिलं न चन्दनरसो न शीतल च्छाया
प्रह्लादयति हि पुरुषं यथा मधुर भाषिणी वाणी

న తథా శశీ న సలిలం న చందన రసో న శీతలచ్ఛాయా
ప్రహ్లాదయతి హి పురుషం యథా మధురభాషిణీ వాణీ

మాట వరహాల మూట . నోరు మంచిదైతే వూరు మంచిదంటారు. ఎప్పటికీ పరుషముగా మాటలాడరాదు. తొందరపాటు తనముతో ఏర్పడిన ఆవేశము వలన మాటలాడే మాటలు ఇతరులను ఎంతకాలము నొప్పించుతాయో మనము ఊహించలేము . కావున కఠినమైన భావాన్ని కూడా
కడుమెత్తగా చెప్పవలెను . మన మాట, తన కోరల తో చీరేసే పులి తన చంటి బిడ్డలను తన పళ్ళతో ఎంత మెత్తగా పట్టుకొని  ఒక ప్రదేశము నుండి వేరొక ప్రదేశమునకు పోతుందో, అంత మెత్త గా ఉండవలెను. ఇది సహజంగానూ సమకూరవచ్చు  సాధన వలననూ సంభవించ వచ్చు. 
ఒక చిన్న కథ చదవండి.ఒక విద్యాధికుడైన ముదుసలి వచ్చి ఒక దేశ ప్రధానిని చూడ వెళ్ళినాడు. విషయము ప్రధాని గారి కార్యదర్శి ఏర్పాటు చేసి ప్రధానికి చెప్ప మరచినాడు.ముఖ్యమైన పాత్రికేయులు మాత్రము అనుమతింపబడినారు. మాటలు చాలా సుహృద్భావ వాతావరణములో ముగిసినట్లు కనిపించినాయి. ఆ విద్యాధికుడైన ముదుసలి బయలుదేరిన వెంటనే శ్రవణ సాధనములట్లే వున్నాయని గమనించకుండా తన అనుచరులను, అసలతనిని లోనికి ఎందుకు రానిచ్చినారని గట్టిగా కేకలు వేసినాడు, తన భావము నణచుకోలేక. అంతే ,అంతా రసాభాసమే! ఆతను మళ్ళీ ఎన్నికలలో గెలుచుట జరుగలేదు.

అందుకే పెద్దలు,చంద్రుడు,చల్లని పానీయము,గంధపు పూత,హాయిని గొలిపే నీడ,సహజంగా మానవుని ఆనందపరుస్తాయి . కానీ వీటన్నిటికంటే మధురమైన సంభాషణ హృదయాన్ని ఎంత ఉల్లాస పరుస్తుందో చెబితే మాటలు చాలవు.

దీనిని సాధించ దలచినవారు ఆనన గ్రంధి (Face Book) లో వ్రాసే విమర్శ (comment) తో మొదలుపెట్టవచ్చు .

चांदकी रौशनी, शीतल पानीय,चंदानालेप,बरगद जैसे तरु  छाया  आदमी को आनंद  देते हैं | लेकिन हार्दिक संभाषण इन सबसे ज्यादा आनंद देता है |
हमारी बातों की शुरूआत हमारी सोच से होती है। इसलिए अगर आप बात करने का अपना तरीका सुधारना चाहते हैं, तो पहले आपको अपने सोचने के तरीके में सुधार लाना होगा। ध्यान दीजिए कि परमेश्वर के वचन में दी सलाहों को मानने से किस तरह आपकी सोच पर अच्छा असर हो सकता है, जिससे आपकी बोली में भी सुधार आए।
इस उदाहरण को थोड़ा ध्यान से पढ़िए :
एक देश के प्रधानमंत्री से जब एक बुज़ुर्ग औरत मिलने आयी, तो प्रधानमंत्री ने उससे बड़े अदब से बात की। लेकिन उसके जाते ही प्रधानमंत्री ने उसे एक बददिमाग औरत कहा और अपने कर्मचारियों को फटकारा कि उसे इधर आने ही क्यों दिया। प्रधानमंत्री इस बात से बेखबर था कि उसका माइक ऑन है और सब लोग उसे सुन रहे हैं। उसके मुँह से ऐसी बातें सुनकर, पूरा देश हक्का-बक्का रह गया। इस घटना से प्रधानमंत्री की इज़्ज़त तो मिट्टी में मिली ही, आठ दिन बाद वह चुनाव भी हार गया।


Na tathaa shashee na salilam na chandana raso na sheethala chchaayaa
prahlaadayathi hi purusham yathaa madhura bhaashinee vanee

Moon light,cool drink,sandal paste,soothing shade,give happiness.A sweet word outshine all these and alleviate the heart with mellifluous happiness.
Kind hearts are the gardens; kind thoughts are the roots; kind words are the flowers; kind deeds are the fruits.Instead of hurling angry words that wound and stir up strife,use words of kindness, filled with love, that heal and nourish life.

here is a small story i would like to share with you. One day the Secretary of the Prime Minister of a country permitted an aged  scholar  from abroad and invited some close  journalists also. The Prime Minister was not aware of this. How ever the meeting seemed to have gone well. Soon after the scholar left the Prime Minister started abusing his staff loudly with out the knowledge that the speaker is still on. That was the end of his political career and he never won the the elections.

Remember the smoothness with which a tiger catches its siblings with at most care with her teeth which she uses to tear away the life of it's hunt.


Let some of the FB friends start practicing this with their restful comments.
************************************************************************************************
79. అజరామర సూక్తి
अजरामर सूक्ती
Eternal Quote

पदं हि सर्वत्र गुणैर्निधीयते
పదం హి సర్వత్ర గుణైర్నిధీయతే
Padam hi sarvatra gunairnidheeyate

సల్లక్షణములు సర్వత్రా తమ పాద ముద్రలను ఏర్పరచుతాయి

पदं हि सर्वत्र गुणैर्निधीयते सद्गुण सदा अपने पदों का निशाँ छोड़ता है |

Good qualities put their footprints everywhere.

రఘువంశం (మహాకవి కాళీదాసు)
Raghuvamsam (Mahakavi Kalidasa)

************************************************************************************************
80.

అజరామర సూక్తి- 195
अजरामर सूक्ति
Eternal Quote

क्रिया हि वस्तूपहिता प्रसीदति
క్రియాహి వస్తూపహితా ప్రసీదతి
Kriyaa hi vastoopahitaa praseedati
ప్రజ్ఞానమన్నది పాత్రునికి చెందితేనే ప్రయోజనముంటుంది.

सही आदमी को विज्ञान प्राप्ति होनेसे उसका सही उपयोग करता है|

Knowledge imparted only to a fit recipient will yield the desired result.

రఘువంశము(మహాకవి కాళీదాసు)
रघु वंशं  (महाकवि कालीदास)
Raghuvamsam (Mahakavi Kalidasa)

***********************************************************************************************************************

అజరామర సూక్తి
अजरामर सूक्ति
Eternal Quote

प्रकृत्यमित्रा हि सतामसाधवः
ప్రకృత్యామిత్రా హి సతామసాధవః

దుష్టులు తమ మనోప్రవృత్తి వలన సమాజమునకు  సహజ శత్రువులు

बुरेलोग अपने प्रकृति के कारण समाज के सहज शत्रु होते हैं|

Prakrityamitraa hi sataamasaadhavah

Evil men are natural enemies of the society.

కిరాతార్జునీయము(మహాకవి భారవి)
 किरातार्जुनीयम (महाकवि भारवि )
Kiraataarjuneeyam (Mahakavi Bharavi)

• Malladi Venkata Gopalakrishna and Venkata Suresh Morisetty like this.
• 

  Malladi Venkata Gopalakrishna Chakkati maata cheppaaru Cheruku Ramamohanrao gaaru.. o vyakti saadhanato o manchipani chesaadu. Padimandee tanani pogidaaru. Ayinaa aa vaykti vinamrudai krutajnatalu telipaadu. Choosi orvaleni kodaru durjanu atanimeeda avaakulu chavaakuloo peli tamo gunaanni baitapettukunnaaru. Khandinddamanukune samayamlo ee chakkati post kanipinchindi. Tamogunamto ragilipotoo edutivaari unnatini choosi orvaleka kunilipotunna nirakshara kukshulaki idi sadiggaa vartistundi. Manchi post pettinananduku meeku paadaabhivandanaalu.

************************************************************************************************

रात्रिर्गमिष्यति भविष्यति सुप्रभातम्

भास्वानुदेष्यति हसिष्यति पंकजश्रीः। 

इति विचारयति कोषगते द्विरेफे 

हा हंत हंत नलिनीं गज उज्जहार॥

రాత్రిర్గమిష్యతి భవిష్యతి సుప్రభాతం 

భాస్వానుదేష్యతి హసిష్యతి పంకజశ్రీః 

ఇతి విచారయతి కోశగతి ద్విరేఫే 

హా హంత హంతనళినీం గజ ఉజ్జహార 



రేయి గడిచింది తెల్లవారింది. అదిగో దినమణి (సూర్యుడు) ఇదిగో కమల వికాసము అని తలపోస్తూవుంది ముకుళిత పద్మములో యున్న భ్రమరము. అంతలోనే ఒక ఏనుగు వచ్చి ఆ తామరతూడును నీటినుండి పెకలించి వేసింది . తామర నెలవు తప్పింది. 'తమ తమ నెలవులు తప్పిన తమ మిత్రులు శత్రులగుట'  తథ్యముకదా! కమలము వికసించలేదు 


raatrirgamiShyati bhaviShyati suprabhaatabhaaswaanudeShyati hasiShyati pa~nkajashrIH |itthaM vichintayati koshagate dvirephehaa hanta hanta nalinIM gaja ujjahaara || - kuvalayaanand 

"The night shall pass, dawn shall arrive, sun shall rise and the lotus shall bloom" - even as the bee, stuck in the lotus bud, was thinking; alas, alas, an elephant uprooted the lotus!!